Her hakkı saklıdır.
Aşağıdaki Çince kaynaklar Türkleri eŋ detaylı aŋlatan kaynaklardır. Bu kaynaklarıŋ ilk bölümleri Aşina destanını da aŋlatır (bakıŋız: https://kok-turk.blogspot.com/2022/05/cin-kaynaklarnda-asina-destan.html)
- JOU ŞU (周書), 50. Cild : https://zh.wikisource.org/wiki/%E5%91%A8%E6%9B%B8/%E5%8D%B750
- BEİ Şİ (北史), 99. Cild : https://zh.wikisource.org/wiki/%E5%8C%97%E5%8F%B2/%E5%8D%B7099
- SUİ ŞU (隋書), 84. Cild : https://zh.wikisource.org/wiki/%E9%9A%8B%E6%9B%B8/%E5%8D%B784
İlk iki kaynakta Türk Kaganlığınıŋ bayrağı ile ilgili şu tanımlama geçmektedir:
附離 (Fu Li) = Böri (Kurt)
Ayrıca Aşina destanınıŋ soŋunda sarayın kapısına asılan kurt başı için ayrıca şuŋa bakabilirsiŋiz:
Öncelikle sunduğunuz hizmetten dolayı minnetarım.
YanıtlaSilKül Tigin yazıtın meşhur "Öd Teŋri yaşar kişi oglı kop ölgeli törümiş." Cümlesinde "törümiş" kelimesi "𐱅𐰇𐰼𐰇𐰢𐰾" şeklinde yazılmış. Anlamadığım nokta "𐰇" damgası aynı kelimede nasıl 2 kez gösterilebiliyor? Ve neden -miş derken "𐰃" damgası gösterilmemiş?
Teşekkürler.
Haklısınız, yazılmaması gerekiyor. Ama yazıtlarda kurallar genelde %70-80 takip edilmiş. Söylediğiniz kural madde 7 ve 9 da bahsedilir: http://www.tamga.org/2015/04/gokturk-harflerini-kullanm-klavuzu.html . Ama günümüzde bile insanlar düzgün yazamazken 1400 yıl önceki insanlar kurallara %100 uymamışlar. -miş eki köke bakılmaksızın yazıtlarda genellikle 𐰢𐰾 ile yazılmıştır. http://www.tamga.org/2022/10/koktorukcede-s-okunup-s-yazlan-sozcukler.html
SilHocam ben siteyi yeni keşfettim çok güzel bir iş yapıyorsunuz. Büyük bir insansınız. Aynı zamanda hep güncel olmanız da çok güzel. Genelde bu tarz siteler beklenilen alakayı göremeyince güncelliğini kaybediyor. Yaşça küçüğüm siteye girdiğimde öz dilim hakkında ne kadar zır cahil olduğumu anladım. Artık her akşam pratik yapacağım paylaştığınız kullanım klavuzunu kullanarak.
YanıtlaSilGüzel sözleriniz için teşekkür ederim. Beğenmenize sevindim. Sitenin size yararlı olması dileğiyle.
SilHocam, altın renkli bir kurt başı derken tam olarak ne denmek istenmiş? Ben hiç o tarz bir bayrağa rast gelmedim.
YanıtlaSilZaten günümüzde KökTörük bayrağı diye sergilenen bayrak o dönemde kullanılan gerçek bayrak değil. Ben bayrağın 1 - ya beyaz zemin üzerine altın renkli kurt başı olan bez bayrak, 2 - ya da http://www.tamga.org/2020/10/kurt-basl-sancak.html adresindeki gibi altın renkli metalden kurt başı şeklinde tuğ olduğunu düşünüyorum.
SilHocam osmanlıca öğrenmek için önerebileceğiniz bir kaynak, video, site var mı? Osmanlıca'ya çok zor diyorlar, sizin görüşünüzü alabilir miyim ve orhun alfabesine kıyasla çok zorlanır mıyım?
YanıtlaSilTeşekkürler.
Merhaba, Günümüzde yazılmış Osmanlı Türkçesi öğreten kitaplarda, Türkçe unsurlarda çok hata var. Onun için ben Osmanlı Türkçesini asıl kaynaklarından öğrenmenizi tavsiye ederim: http://kok-turk.blogspot.com.tr/2019/04/osmanlca-sozdizim-kitablar.html. Osmanlı Türkçesi zor değil, ben lisede kendi kendime babamın Osmanlı döneminde yazılmış kitapları okumağa başladım.
SilYanıtınız için teşekkür ederim fakat bakındığım kadarıyla bu kaynaklara ulaşmam biraz zor. Bunun yerine Faruk Kadri Timurtaş eserlerini(Osmanlı Türkçesi Grameri 3) kullansam bir kaybım olur mu? Vaktinizi çaldıysam kusura bakmayın.
YanıtlaSilO kaynağı incelemediğim için bilemiyorum.
SilAhmet Taşağıl hoca da yeşil kurt resimli mavi bayrağın, iş karışıklık çıkarmak için çinlilerin isyan eden bazı göktürk beylerine vermek üzere özel olarak tasarladığını anlatıyor. Kaynak: şu an aratınca youtubeda bulamadığım ahmet hocanın konuk olduğu bir tarihin arka odası bölümü. Eğer bulabilirsem bölümün linkini paylaşacağım, hem türk yazıtları ile ilgili de derinlemesine bilgiler içeriyordu yayın.
YanıtlaSilTaşağıl Hoca, KökTörüklerde Doğu-Batı arasında esas çekişmenin, 581de Doğu KökTörüklerin zayıflamasıyla Çin'in, 582'de Batı KökTörüklerin Yabgusuna kurt başlı sancak (tuğ) göndererek onu KökTörüklerin kaganı olarak tanıdığını bildirmesiyle Batı KökTörükerin yabgusu Tardu'nun bağımsızlığını ilan ettiğini söyler. Renk belirttiğini hatırlamıyorum. Ama Çince kaynaklarda aynen yukarıdaki gibi geçiyor. Altın renkli kurt başı muhtemelen http://kok-turk.blogspot.com.tr/2020/10/kurt-basl-sancak.html deki gibiydi.
SilHocam, bazı tarihçiler Göktürk bayrağınde yer alan hayvanın aslında kurt değil, kırmızı zemin üzerine keçi olduğunu savunuyorlar. Gerçi şu anda kullanılan Hun ve Göktürk bayraklarının temsili olarak verildiğini biliyoruz. Yine de Hunların bayraklarında ejderha sembolünün yer almasını adeta bir hakaret olarak kabul ediyorlar. Zira ejderha Çin'in sembolüdür. Ve hiçbir zaman Türklerin kutsal ya da saygı değer gördüğü bir hayvan değildir. Sizin bu konudaki fikirleriniz neler?
YanıtlaSilHunların bayrağında ejderha olduğunu gösteren bir kaynağa rastlamadım. KökTörükçe ve Uygurca yazıtlarda bayrakların içeriği ile ilgili bir bilgi yok. Dolayısıyla Çin kaynaklarına bakıyoruz. Çin kaynakları da yukarıda verdiğim şekilde. Keçi olduğunu iddia edenlerin kaynakları nedir, bakmak lazım. Ben Türklerden bahseden tüm Çince kaynaklarda bayrak anahtar kelimesini aradım ve bayrak şekliyle ilgili sadece yukarıdakileri bulabildim. KökTörükler dönemi - bayrak değil de - kurt başlı sancak için ise: https://tamga.ktu.edu.tr/2020/10/kurt-basl-sancak.html
SilEjderha bayraktan kastım şu anda her yerde Asya Hun bayrağı olarak bilinen turuncu renkli bayrak. Bunun ejderha olduğunu söylüyorlar.
SilBen de sorunuzu bu şekilde anlayarak yanıtladım zaten.
SilHocam, yukarıda bahsettiğim kitabı buldum. Altay Akman'ın Mete Han adlı kitabı. İlgili yeri aşağıya yazacağım. Ancak uzun olduğu için 2 part (2 veya 3 yorum) halinde atacağım. Metin hakkındaki düşüncelerinizi söyleyebilir misiniz?
YanıtlaSilYukarıda Asya Hun İmparatorluğu'nun bayrağını görüyorsunuz. Fakat doğrusunu söylemek gerekirse ne bu bayrak ne de Göktürklerin kullandığı kurt sembollü bayrak Türklerin bayrağı olarak öne çıkmaktadır. Bu bayraklar çok daha sonra, onları temsil etmek adına hayal edilmiş bayaklardır. Nihal Atsız her ne kadar "Kürşad" romanı ve türkü fikirleri ile bilinse de kendisi ciddi bir Türk tarihçisidir ve bu konuda birçok eser vermiştir. Bu konuyu şöyle özetler. "Uydurma bayraklar arasındaki Hun bayrağında ejder mi semender mi kertenkele veya dinozor mu olduğu belli olmayan acayip yaratık şeklinin yer alması Türk tarihi hakkında hiçbir şey bilmemek demektir." Bu konuda günümüz araştırmaclarından Profesör Doktor Bülent Okay ise çok daha ciddi bir tepki verir. Ejderha sembolünün Türklerle alakası olmadığını, tam tersi Çinle ilişkisi olduğunu belirtir. Bu yüzden Türk bayrağı olarak, yani Hunların bayrağı olarak bu bayrağı göstermek, bir bakıma haç işaretini Türk işareti gibi göstermektir, der ve şöyle devam eder. "Böyle bir bayrak asla bir Türk devletine ait olamaz. Ejderha, Çinlilerin atası sayılan bir totem hayvanıdır. Çinliler biz "ejderhanın soyundan geliyoruz" diye övünürler. Çin takvimine göre "ejderha yılı" olduğunda Çin'de doğum patlaması yaşanır. Her Çinli, çocuğun şanslı olması için ejderha yılında doğmasını ister. Öte yandan ejder eski Çin'de bir kötülük simgesidir. Eski Çin'de, Ejderha motifini ve sarı rengi sadece Çin
hükümdarları kullanabilirdi. Bir başkasının bunları kullanmaya kalkışması ölümle cezalandırılırdı. Türkler için ise ejderha kötülüğü ve düşmanı simgelemektedir. Masallarımızda hep bu motif işlenir. Bazen yedi başlıdır, bazen dokuz başlıdır. İnsanların başına bela ola bir canavardır. Bir kahranan gider, onu öldürür. Ve Türklerin her zaman ejderhaya karşı savaştığını fark ederiz. Türkler tarih sahnesine çıktıklarında karşılarında Çinlileri bulmuşlardır. Bayraklarında ejderha olan Çinlilerle savaşmışlardır. O nedenle de ejderha daima "düşman" olarak görülmüştür. Bu bayrağı çizen ve onaylayanlara sormak gerekiyor. Hangi kaynağa dayanarak böyle bir bayrak çizdiniz? Hiç mi vicdanınız sızlamadı? Çocuklarımıza bu yanlış bilgiyi aktarırken hiç mi üzülmüyorlar?"
Bu da 2. yorum olacak. Kitabın 2. kısmı. Düşüncelerinizi merak ediyorum.
YanıtlaSil(...) Göktürk Bayrağı da sanıldığının aksine mavi değil, kırmızıdır ve bozkurt değil, bir keçi simgesi kullanılmıştır. Murat Bardakçı bu durumu şöyle anlatır. "Türklerin tarihteki milli sembolleri nedir?" sorusunun bizde tek bir cevabı vardır: Bozkurt! Zira tarihimizin bozkurt efsanesi ile başladığı, Ötüken Ormanlarındaki Göktürk Devletinin sembolünün bozkurt olduğu, mavi renkli bayrağında da bu bozkurdun bulunduğu ezberletilmişti... Göktürk hükümdarlarından birine ait olan ve yeni ortaya çıkarılan mezarın görüntülerini yayınladığımız sırada, seyircilerimizden yoğun şekilde hep aynı soru geldi: Mezarda bulunan bozkurt sembollerini merak ediyorlardı. Kazak arkeolog dostumuz Cantekin Karcaubay bu sorulara, "Mezardan kurt yahut bozkurt figürleri çıkmadı, neden çıksın ki, ne alakası var ?" cevabını verdi ama şaşırmıştı. Zira bozkurdun Türklerin tarihî sembolü olduğu inancı sadece Türkiye'ye mahsustu ve Orta Asya taraflarında böyle bir bilgi yoktu. Bozkurt, Göktürk İmparatorluğu'nun bayrağında hiçbir zaman yer almamıştı, sadece bir hükümdara ait tuğların birinin tepesinde bulunduğu söyleniyordu, o kadar... Devletin sembolü büyük ihtimalle "keçi", Bilge Kağan'ın ve Kültigin'in bayrağı da zannedildiğinin aksine mavi falan değil, kırmızı idi." Bu ifadeler yanlış anlaşılmasın, farklı bir şey anlatmaya çalışmıyorum, sadece tarih bilgisi veriyorum. Keçi kullanmasının sebebi ise çok büyük ihtimalle önemi olsa gerek. Hintler ineğe taparken, onlara çok büyük fayda sağladığından dolayı ona değer veriyorlar. Aslında ona tapmıyorlar, kutsallığından dolayı saygı gösteriyorlar. Bir de bu yazıda da belirtildiği gibi, önemli bir şey daha var ki o da bazı sembollerin bizim tarafımızdan kurgulanıyor olması. Yani bu sembolleri tüm Türk dünyası kullanmıyor. Neyse, bu konuyu fazla uzatmaya gerek yok, zaten genel olarak cevabını verdiğimi düşünüyorum. Tüm bu cevaplar bir yana, gelin diğer soruya geçelim. Tüm bunları anlattığımda aklınıza ikinci bir soru daha gelmiştir ki bu da Hunların hangi bayrağı kullandığıdır. Ne yazık ki bu soruya cevap veremeyeceğim. Zaten bu konuya cevap veriliyor olsaydı, üzerinde ejderha olan bir bayrağın Hun bayrağı olup olmadığı tartışılmazdı. (Yazının sonu)
Hun bayrağı konusunda Atsız ve Bülent Oktay'a tamamen katılıyorum. KökTörük bayrağına gelince, bezden bir bayrak yerine https://kok-turk.blogspot.com/2020/10/kurt-basl-sancak.html 'de verilen sancaktakı kurt başının altın renginde metalden olduğunu düşünüyorum. Ahmed Taşağıl "Göktürkleri kuran Aşina hanedanının arması kurttur (kurt tüm Türk boylarının arması değildir). Aşina, yabancı kaynakların Türkler için kullandığı bir unvan. Türkçe metinlerde Aşina geçmez. Kurt başlı tuğ bağımsızlığın simgesidir." der. Ve biliyorsunuz, 581de doğu Göktürklerin zayıflamasıyla Çin, 582de batı Göktürklerin Yabgusuna kurt başlı sancak göndererek onu Göktürklerin kaganı olarak tanıdığını bildirmesiyle Batı Göktürklerin yabgusu Tardu bağımsızlığını ilan etti ve doğu batı ayrı devlet oldular. Dağ keçisi de önemli bir figür ama bayrakta olduğunu hangi kaynağa dayandırıyor? Çin kaynaklarında altın başlı bir kurt olduğu söyleniyor.
SilÇok sağolun Tuğrul hocam...
YanıtlaSil