1 Ekim 2019 Salı

Toŋ Yabgu ve 2. Hüsrev Perviz

Her hakkı saklıdır.


Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV), çevre hükümdârlara İslâm'a davet mektûbları göndermişti. Peygamberimiz, bugünkü İran'ıŋ yėrinde olan Sâsânî (ساساني) Devleti (205-651) Kisrâsı 2. Hüsrev Perviz'e (خسرو پرویز , kisrâlık: 590-628) de Abdullah bin Huzâfe es-Sehmî (عبد الله بن حذافة السهمي) ile 628 yılında mektûb göndermiş, 2. Hüsrev Perviz kendisine gelen mektûbu yırtıp yėre atmış ve hakaret etmişti. Bundan dolayı peygamberimiz, Kisrânıŋ mülkünüŋ (ülkesiniŋ) paramparça olması için bedduâ ėtmiştir. Müslüman Arablar, Sâsânîleriŋ güney komşusuydu; Sâsânîleriŋ kuzeyinde ise KökTürük Devleti (552-745) vardı. Toŋ Yabgu (𐱃𐰆𐰭∶𐰖𐰉𐰍𐰆 , Tardu'nuŋ oğlu, İstemi'niŋ torunu, kaganlık: 619-630) batı KökTürükleriŋ Yabgu'su olmuştu. Toŋ Yabgu, Sâsânîleri kendisine bağlamak istiyordu. 2. Hüsrev Perviz'e aşağıdaki mektûbu yolladı:

Ben, Teŋri tarafından üstün kılınmış Aşina soyunuŋ Batı KökTürük Devleti´niŋ Yabgusu, Kuzeyiŋ Efendisi Toŋ Yabgu. Türk'e karşı gelmek Teŋri’ye karşı gelmektir, Türklere karşı koymak kimseniŋ haddine değildir. Elçimle beraber, Devletime üç sandık dolusu altın yollarsaŋız oraya Tudun (Kagan'ıŋ temsilcisi olarak atanan bölgesel yöŋetici) atayıp baŋa itaat ėtmeyi kabul ederseŋiz savaşmaktan vazgeçerim.

Türkleri henüz tanımayan 2. Hüsrev Perviz, mektubu getiren ėlçiyi işkence ederek öldürtmüş, parçalara ayırarak üç sandıkla Toŋ Yabgu'ya göndermiştir. Bu, herhalde o tarihe kadar Türklere karşı yapılmış eŋ büyük hakâret ve aptallıktı. Deliye dönen Toŋ Yabgu, yėğeni Böri Şad (𐰋𐰇𐰼𐰃∶𐱁𐰑) ile ordusunu toparlayıp 2. Hüsrev Perviz'iŋ bulunduğu Derbent kalesine (bugünkü Dağıstan Cumhûriyetinde) saldırdı. Öŋce kaleyi büyük bir ok yağmuruna tutmuş, soŋra surlardan içeri girip içeride taş üstünde taş bırakmamışlardır ve 2. Hüsrev Perviz öldürülmüştür (628). Aynı yıl Sâsânî asilleri, Kisrâ olarak 3. Yezdigerd'i atasa da, zayıflayan Sâsânî Devletine güneyden saldıran Müslüman Arablar soŋ vėrmiştir. Peygamberimiziŋ duâsı da kabul olmuştur.

Tuğrul Çavdar
Kaynak göstererek kullanabilirsiŋiz

13 yorum:

  1. A.Nafi Tuncer2 Ekim 2019 21:41

    Var olun Hocam.

    YanıtlaSil
  2. Burak25 Ekim 2019 12:47

    Ağabey konuyla alakalı değil ama Gökbörünün yazımı doğru olarak nedir?

    YanıtlaSil
  3. UlUC26 Ekim 2019 16:01

    Hocam burda kullanılan ters f(k harfi) Türk'de kullandığınız �� harfinden farklı.kullanımda bir özelliği var mı

    YanıtlaSil
  4. Unknown15 Aralık 2019 15:56

    Keşke Ton Yabgu o zaman müslüman olabilseydi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tuğrul Çavdar 𐱃𐰆𐰍𐰺𐰃𐰞∶𐰲𐰉𐰑𐰺15 Aralık 2019 20:35

      Maalesef o tarihte Türkler ve Arablar coğrafi olarak uzak ve Türkler İslamla henüz hiç tanışmamıştır. İlk Tanışma 751 yılında Talas savaşında oldu. Türkler (Karluklar) ile Müslüman Araplar (Abbasiler) tarihte ilk kez ittifak oluşturdular. Bugünkü Kırgızistan'daki Talas Irmağı kenarında gerçekleşen savaşta Arap ve Türk orduları Çinlileri ağır bir yenilgiye uğrattılar. Talas Savaşı Türk müslüman ilişkilerinde ve Türklerin Müslümanlaşmasında bir dönüm noktası olmuştur.

      Sil
  5. Marong24 Ocak 2022 05:26

    I am not quite agreed about 751 as the Tabyac Khagan is the Uyghur Khagan refering to Tangut.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Tuğrul Çavdar 𐱃𐰆𐰍𐰺𐰃𐰞∶𐰲𐰉𐰑𐰺24 Ocak 2022 09:09

      The date of the battle of Talas is 751. https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Talas

      Sil

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)