Her hakkı saklıdır.
Her ne kadar KökTürük harfli eserlerde rakam olmasa da, KökTürükçeyle aynı kökten gelen, Orta Asya'dan Hunlarıŋ Avrupa'ya taşıdığı Macar-Sekel abecesiniŋ rakamlarıyla, Etrüskleriŋ ve Batı Asya'daki Türk topluluğu Çuvaşlarıŋ rakamlarınıŋ beŋzer olması da şaşırtıcıdır. Macar dilbilimci András Róna-Tas, Macar-Sekel abecesiniŋ KökTürük abecesiniŋ çocuk sistemi olduğunu isbatlamıştır. Hunlar Orta Asya'dan Avrupa'ya bu rakamları mı taşıdı? Yoksa bu rakamları Roma rakamlarından mı aldı? Peki Romalılardan çok uzak olan Çuvaşların bu rakamları Romalılardan alması çok düşük ihtimal. Zira tarihçiler Çuvaşlarıŋ bu rakamları eski Türklerden aldığını düşünmektedir.
Macar-Sekel rakamları
Çuvaş rakamları
Roma rakamları
Dikkat edilirse, soldan sağa yazılan Latin yazısındaki Roma rakamlarında 6, 7, 8 için V niŋ sağ tarafına I ler eklenirken sağdan sola yazılan eski Türkçe kökenli Macar-Sekel ve Çuvaş rakamlarında I ler V niŋ soluna eklenmiştir; yani artış sola doğrudur.
Roma rakamları
Teşekkürlek. Emeğinize sağlık.
YanıtlaSilHocam çok güzel bir çalışma olmuş. Roma, Macar, Çuvaş rakamlarının birbirine benzemesi gayet doğal. Eski devirde sayıların olmadığı zamanda insanlar ticaret için insanlar bir elinin beş parmağını yumup eline beş kere sallayıp (25 gibi)çarpma şeklinde sayıları gösterirlermiş. Rakamların 10 adet olması ellerimizde 10 adet parmak olmasındandır büyük bir ihtimalle. Çocuk ken bile rakamları parmaklarımızla sayardık. Çuvaşlar belli ki parmaklarını kullanırken sol elin baş parmağını yumup 1-4 arası parmaklarını açmışlar. 5 için 4 parmağı indirip baş parmağı açmışlar. Devamı için baş parmak açıkken sırasıyla diğer parmakları kaldırmışlar. Sonraları bu hareketleri yazıya çevirdikleri belli. Romalılarda aynı taktiği kullandıkları belli. 1 için bütün parmaklar yumuk iken işaret parmağını 2 için ek olarak orta parmak 3 için ek olarak yüzük parmağını kaldırmışlar. 4 için yüzük parmağını indirip baş parmağı kaldırmışlar. 5 için orta parmağı indirmişler. 6-7-8 için sağ ele geçip aynı hareketi tersten devam ettirmişler. Onlarda sonra bu parmak hareketlerini yazıya çevirmişlerdir. Parmak hareketlerinden gelmişlerse birbirlerine benzemeleri gayet doğal. Bu yüzden Roma, Macar, Çuvaş rakamları arasında bir bağ aramaya gerek yoktur. Bunlar kendi düşüncelerim olup hiçbir kaynağa bağlı değil. Bu yüzden tamamen yanlış olabilir.
YanıtlaSilHocam, bazı yazıtlarda 5 sayısı 'biş' olarak yazılırken bazılarında ortadaki ünlü verilmiyor. Bu gibi durumlarda günümüz Türkçesine en yakın şekilde 'beş' olarak yazıyorum. Doğru mudur? 'Biş' mi yazmam gerekiyor? Aynı şey öbür sayılarda ve kelimelerde de geçerli.
YanıtlaSilBėş'in ė'si kapalıdır. ė harfi e-i arası sesi temsil eder. Orhun yazıtlarında kapalı ė sesi i harfiyle yazıldığından bu karmaşa. Bazıları bunu biş diye okuyor ama o aslında bėş.
SilOrhun yazıtlarındaki 'bişüküne tegi kitmez ermiş' cümlesinde geçen kelimenin doğru yazılışı 'bėşük' müdür? Çünkü Orhun yazıtlarında kapalı e, i harfi ile gösteriliyor. Oradaki 'bişük' kelimesinin anlamı 'beşik' sanırım. ('Beşiğindeki bebeğine kadar yaşatmazmış') 'Bėşik' olması gerekmiyor mu? Bir de, oradaki 'kitmez' kelimesi 'gitmez' anlamına mı geliyor? Eğer öyleyse cümlenin anlamı değişiyor. Kitmez, derken demek istediği tam olarak ne?
YanıtlaSilBişük = Akraba demek. Bişükin-ke -> Bişükiŋe = Akrabası-na. n-k beraber eriyerek ŋ olmuştur. Bişükiŋe tegi kıdmaz ermiş = Akrabasına kadar (herkesi) öldürmezmiş. Kıdmak = Kıymak (öldürmek)
SilAkrabasına kadar öldürmezmiş, derken? Öncesinde, bilge kişiyi, alp kişiyi yaşatmazmış, diyor sanırım. Ben bundan sonraki cümleyi, akrabalarına kadar acımazmış, olarak aldım. Bazen biri bir suç işleyince aile üyeleri de ceza alıyordu diye. Akrabalarına kadar öldürmezmiş, bana biraz mantıksız geliyor?
YanıtlaSil