25 Ağustos 2016 Perşembe

KökTörükçe Hatt Çalışmam : Kesik Çentik Hattı - 2015

Her hakkı saklıdır.

30 yıldır hatt sanatıyla ve resmle ilgileniyorum. Arab, Latin, Çin, Kore, Moğol hattlarına 30 yıllık süre zarfında çok çalıştım ve her yazı sisteminden farklı şeyler öğrendim. Arab, Latin hatt sanatlarında kesik uçlu kalem tercih ėdilirken; Çin, Kore, Moğol hatt sanatlarında fırça tercih ėdiliyor.

Bazıları karmaşık çizgilerle süslenmiş yazıyı hatt zann ėdiyor. Halbuki gerçek hatt sadeliğiyle ėtkileyici olandır. Hatt sanatında süsü yazı taşımalı, yazınıŋ etrafındaki süslemeler değil. Aksi takdirde yapılan hatt sanatı değil süsleme sanatı olur. Bir hatta, harfler arasında gizli bir beŋzerlik ve ilişki olmalı. Bu beŋzerlik paragrafıŋ tümüne bakıldığında o hattıŋ kimliğini vėrecektir.

KökTörük ürüŋ başı (abacası), yazıldığı dönemdeki eŋ gelişmiş abacalardan biriydi. O dönemde kullanılan abacalarıŋ çoğu ilkel şekilde yazılıyordu. Mesela bugün mükemmel bir yazıma ulaşmış ve çok sayıda hatt sanatı türü geliştirilmiş Arab yazısı, o dönemlerde çok ilkeldi. Arab harflerinde noktalama henüz o dönemlerde daha kullanılmaya başlanmadığından
ن = ث = ت = ب
خ = ح = ج
ذ = د
ز = ر
ش = س
ظ = ط
غ = ع
ق = ف
harflerinden eşit olanlar aynı şekilde yazılırdı. Daha soŋraları noktalar kullanılarak bu harfler ayrıştırıldı. Ama bu da yėtmedi, hatasız okunabilmesi için esre, ötre, üstün de bu harfleriŋ üstünde ve altında kullanılmaya başlandı. Kısacası geçen 1400 yıl boyunca Arab abacası hep işlendi ve geliştirildi. 

KökTörük ürüŋ başını eleştirenler ise bu ürüŋ başa haksızlık yaparlar. Zirâ bu ürüŋ baş 840 yılından soŋra kullanılmadığından dolayı, soŋ 1300 yıldır işlenmemiş ve geliştirilmemiş olmasına rağmen, 1300 yıl öŋceki hâliyle bile günümüz Türkçesini yazmak için yėterlidir. Yani 1300 yıl öŋce birçok abaca ilkel kurallarla yazılırken KökTörük ürüŋ başı diğerlerine nazaran çok üstün bir teknolojiyle ve mantıkla tasarlanmış ve kullanılıyordu. Şimdi bu güzel ürüŋ başımız için 1300 yıldır yapılmayanı, farklı hatt sanatları geliştirerek onu işlemeyi bir an öŋce gerçeklemeliyiz.

Aşağıda 2008 yılında geliştirdiğim hattı göreceksiŋiz. Geliştirdiğim bu hattaki tipik karakteristik dikey çizgilerin tepesinde sol-yukarı çapraz bir çentiğiŋ olması. Bunu dikey çizgiye sahib olmayan (e)b, (e)d, (e)g, (e)l, (e)r, (a)t, (a)y, ş, iç gibi bu çentiği taşıyabilecek harflere de uyguladım. Bu hatta Kesik Çentik Hattı adı vėrdim.

Kesik Çentik hattını bilgisayar fontuna da dönüştürdüm: "Tuğrul Çavdar 2015". Aşağıdaki bağlantıdan indirebilirsiŋiz:



Aşağıdaki metnde "Türük, Oguz begleri, budun eşiding! Üze tengri basmasar, asra yir telinmeser, Türük budun, ilingin, törüngin kem artatı, udaçı erti? Türük budun ertin, ökün! Bilge Kagan" yazıyor.

7 yorum:

  1. müsaadenizle çalışmalarınızı sitenizi ve adınızı belirterek alıntılamak istiyorum

    YanıtlaSil
  2. Merhaba Hocam emekleriniz için çok teşekkürler. Koluma dövme yaptırmak istiyorum da göktürkçe 'efsaneler gibi yaşa' yazdırcam. Akabinde bunun doğru yazılışında yardımcı oalbilir misiniz? Çünkü yanlış olmasın istiyorum yaptırdım mı öyle kalacak.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 𐰯𐰽𐰣𐰀𐰠𐰼∶𐰏𐰃𐰋𐰃∶𐰖𐱁𐰀
      "Efsane" ad olduğu için soŋundaki e yi düşürmüyoruz. Bakıŋız Madde 9: http://www.tamga.org/2015/04/gokturk-harflerini-kullanm-klavuzu.html
      Çevirici bu e yi düşürür çünkü "efsane" niŋ ad olduğunu bilemez.

      Sil
  3. Sevgili üstad.. ne mutlu Türküm diyene de yazabilir mısınız.. mailim avarli21@gmail.com

    YanıtlaSil
  4. hocam bu hat kalemle mi yoksa fırçayla mı yazılıyor?

    YanıtlaSil