11 Nisan 2015 Cumartesi

KökTörük Ürüŋ Başınıŋ (Abecesiniŋ) Yazım Kılavuzu

Her hakkı saklıdır.

Bugüne kadar Göktürk harfli 568'den fazla yazıt bulunmuştur. Bu yazıtlar içerisinde yazım kurallarınıŋ éŋ olgunlaşmış olanları Bilge Kagan ve Kül Tigin yazıtlarıdır. Tonyukuk yazıtlarında da kurallar olgun olmasına rağmen hatalar vardır. Aşağıdaki yazım kuralları Bilge Kagan ve Kül Tigin yazıtlarını temel alarak 1988'den bu yana olan bilgi birikimimle dérleyerek özet hâline getirdim. Bu yazım kuralları genellikle uyulan kurallardır. Buradaki genellikle kelimesi %95 - %70 aŋlamındadır. 1300 yıl öŋcesini düşünürsek, o zamanki yazıcılarıŋ bilgi seviyesi ve yazım bilgisi kişiden kişiye değişmektedir. Dolayısıyla o devirlerdeki yazılarda istisnâlarıŋ ve hatalarıŋ olması çok doğaldır. Aşağıdaki kurallar genelde uyulmuş olan kurallardır.


7. maddeyi teyid éden:
Talat Tekin, "Orhon Yazıtları", Türk Dil Kurumu Yayınları, 5. Baskı, Ankara 2014.

19. maddeyi teyid éden:
Talat Tekin, "Tarih Boyunca Türkçenin Yazımı", Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi: 19, Ankara, Simurg, 1997.

KökTörük abacası, yazıldığı dönemdeki eŋ gelişmiş abacalardan biriydi. O dönemde kullanılan abacalarıŋ çoğu ilkel şekilde yazılıyordu. Mesela bugün mükemmel bir yazıma ulaşmış ve çok sayıda hatt sanatı türü geliştirilmiş Arab yazısı, o dönemlerde çok ilkeldi. Arab harflerinde noktalama henüz o dönemlerde daha kullanılmaya başlanmadığından
ن = ث = ت = ب
خ = ح = ج
ذ = د
ز = ر
ش = س
ظ = ط
غ = ع
ق = ف
harflerinden eşit olanlar aynı şekilde yazılırdı. Daha soŋraları noktalar kullanılarak bu harfler ayrıştırıldı. Ama bu da yėtmedi, hatasız okunabilmesi için esre, ötre, üstün de bu harfleriŋ üstünde ve altında kullanılmaya başlandı. Kısacası geçen 1400 yıl boyunca Arab abacası hep işlendi ve geliştirildi.
KökTörük abacasını eleştirenler ise bu abacaya haksızlık yaparlar. Zirâ bu abaca 840 yılından soŋra kullanılmadığından dolayı, soŋ 1300 yıldır işlenmemiş ve geliştirilmemiş olmasına rağmen, 1300 yıl öŋceki hâliyle bile günümüz Türkçesini yazmak için yėterlidir. Yani 1300 yıl öŋce bir çok abaca ilkel kurallarla yazılırken KökTörük abacası diğerlerine nazaran çok üstün bir teknolojiyle ve mantıkla tasarlanmış ve kullanılıyordu.

101 yorum:

  1. Çok güzel begendim ama ben nasıl öğrenebilirim

    YanıtlaSil
  2. sesli harfler, günümüzdeki alfabede yazdığımız gibi yazılmalıdır

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Göktürkçe'nin kendisine göre bir yazım sistemi vardır. Bunu ne siz ne ben kafama göre değiştiremem. Göktürkçe'yi Göktürkçe yapan sadece Runik harfleri değil, aynı zamanda bu yazım sistemidir. Yoksa sadece latin harflerini değiştirip sağdan sola yazmakla Göktürkçe'nin tadını alamazsınız. Bugün Arap, İbrani ve bir çok alfabenin seslileri yazımla ilgili kuralları vardır. Sadece Latin harflerinde her sesli yazılır. Sizin dediğiniz gibi yapılırsa, Göktürk alfabesinin özünden ayrılıp Latin harflerinden pek farkı kalmaz. Ayrıca Göktürkçe'de sesli harflerin yazılıp yazılmaması, sadece Türkçe'de olan büyük ünlü uyumuna göre yapılır. Her zaman seslileri yazarsak iki tür sessize (kalın ve ince) ne gerek kalır?
      Sonuç olarak Göktürk Alfabesini Göktürk alfabesi yapan:
      1- Runik harfleri
      2- Büyük ünlü uyumuna uyan yazı sistemi ve kalın/ince sessizlere sahip oluşu
      3- Sağdan sola yazılışıdır.

      Sil
    2. Göktürk damgaları "runik" değildir.

      Sil
  3. merhaba, Oğlumun ismi CAN bazı yazılarda ortadaki A'yı yazıyorlar. Sizin yazılarınızda kelimelerin başı ve ortasındaki A harfi yazılmaz diye okudum. Bu konuda doğrusu nasıl söyler misiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kalın n önünde zaten a harfini barındırır. Dolayısıyla Ç + (a)N olmak üzere 2 harfle yazılır. Çeviricimizde görebilirsiniz nasıl yazıldığını. Kalın harfler önündeki a yı, ince harfler önündeki e yi zaten içerdiği için kelime başında ve ortasında a/e yazılmaz. Sonda yazılır, çünkü sondaki harfi takip eden sessiz yok.

      Sil
    2. Merhaba, KAAN ve KAN' ın yazılımı aynı oluyor o zaman doğru mu anladım?

      Sil
    3. Kaan, şiir, şair gibi kelimelerde ortada a, e oluyormuş sanırım.

      Sil
    4. Ortada iki ünlü olan sözcük eski Türkçede yok. Günümüz Türkçesinde var. Bakınız Madde 4 : http://www.tamga.org/2015/07/gokturk-alfabesi-yazm-sistemini-gunumuz.html

      Sil
    5. Kaan adı Orkun döneminde nasıl yazılıyor. Ben bu ğ harfinin düşürülerek yazılmasını bir yanlış olarak görüyorum. Kimi zaman pazarlamada kaçınılan Türkçe harflerin düşürülmesi gibi, ki bu da çok anlamsız ve gereksiz bir tutum. Kaan değil Kağan olarak yazılması gerektiğini düşünüyorum. Kağan olarak doğru yazılırsa sanırım Orkun betiğinde yazılışı da sorunsuz olacaktır.
      Bu konudaki görüşleriniz merak ederim. Doğrusu nedir? Saygılar.

      Sil
    6. Kaan diye birşey yok, Kagan var. Kaan diye söyleyenler tamamen yanlış içindeler.

      Sil
  4. Yukardaki ve diger sayfalarinizdaki degerli bilgileri ve tespitlerinizi(resim formatinda olanlar) pdf formatinda indirebilecegimiz bir sekilde paylasirsaniz memnun olurum.

    YanıtlaSil
  5. Sayın Hocam Ben Ona Alkan. Bu iletinizi bir arkadaş facebooktan yeni gönderdi bu vesile ile haberdar oldum ama baya baya geç olmuş.
    Öncelikle sizin çalışmalarınızın büyük hayranı ve takipçisiyim programlarınızı severek kullanıyorum ve göktürkçe sevdalılarına severek öneriyorum linkinizi veriyorum. Ktü deki bu konudaki çalışmalarınızı elimden geldiğince netten takip etmeye çalışıyorum.
    Konuya gelirsek hocam bir yanlış anlaşılmadan kaynaklandığını düşünüyorum. Evet benim tasarımlarım var ve facebookta kurmuş olduğum grupta tasarım aşamalarıyla birlikte görselleri paylaşıyorum. ve mümkün olduğunca bana ait değilse kaynak belirtmeye çalışıyorum. Sizin ise kalın fırça hattı fontunuz üzerinde bir geliştirme denemem vardı onuda üzerine beyaz noktalar ekleyerek efektlemeye çalışmıştım. Paylaşım yaptımmı hatırlamıyorum diyeceğim Sizin buradaki vurgunuzdan paylaşım yaptığımı anlıyorum ama sadece görsel paylaşım kimseye bu font benim diyip font vermedim isteyene link attım buradan indirin diye.Ama dediğim gibi benim olmayanları sahiplenmek gibi bir huyum yok hocam size buradan mesajda atmıştım fontlar konusunda yardım istemek için ama dönüşte olmamıştı. Şimdi bu konuda bir yanlış anlaşılma olduğunu düşünüyorum. osmanalkan@gumushane.edu.tr e postam iletişim kurabilirseniz yanlış anlaşılmayı gidermek isterim. Bu sıkıntılar yüzünden kendi tasarımlarımı sevdiğim bir kaç arakdaşım dışında kimseye veremedim. Sizi gayet iyi anlıyorum ve bu sorunu düzeltmek istiyorum. Şimdiden teşekkür ederim. Font programına hakim olmam 2 yılımı almıştı sırf kendi tasarımlarımı üretebilmek için başkasının emeğini çalmak için değil.

    YanıtlaSil
  6. Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu yorum yazar tarafından silindi.

      Sil
    2. Tavsiyem kuralları Word de yazıp, resm olarak kaydetmeŋizdi. Yazı olunca insanlar kopyalayıp kaynak vérmeden yapıştırıyor. Ben bunu engellemek için resm olarak buraya koydum. Ama siz benim kurallarımı yazarak yine kopyalanır hale getirdiŋiz. Sitenizde kendi kurallarınızı yazın, benimkileri yazmayıŋ. Benim kurallarıŋ bilinmesini istiyorsaŋız baŋa link vérirsiŋiz.

      Sil
    3. Bu yorum yazar tarafından silindi.

      Sil
    4. Lütfen, memnun olurum. Benim yukarıda resim içerisinde verdiğim bilgiyi sizin kopyalanabilir metne dönüştürüp yayınlamanızı istemiyorum. Nedenini anlattım.

      Sil
    5. Bu yorum yazar tarafından silindi.

      Sil
    6. Evet beni rahatsız éden: kopyalanabilir olması. İnsanlar metni kopyalayıp başka yérlere anonim olarak yapıştıracak, o kadar emeğimiz isimsiz, atıfsız kalacak. Lütfen doğrudan kaldırıŋız.

      Sil
  7. hocam öncelikle sizi tebrik ederim....bir sorum var Bu göktürk abecesini facebook youtube gibi sosyal medya sitelerinde nasıl kullanabiliriz....yorumlarımı bu abece ile yazmayı düşünüyorum millet bu abeceye alışsın....
    𐰴𐰖𐰺𐰞𐰃∶𐰏𐰇𐰤𐰠𐰼∶𐰓𐰃𐰠𐰼𐰢・ ・ ・

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. E yazmışsınız işte. Aynen bu şekilde facebook, youtube platformlarında yazabilirsiniz.

      Sil
  8. Hocam, haaaarika bir çalışma. Tebrikler ve emeğiniz için teşekkürler.

    yanlız iki sorum var....çeviride "Beşiktaş" 𐰋𐰃𐱁𐰚𐱃𐱁 olarak çıkarken, google resimlerde bu şekilde 𐰋𐱁𐰃𐰚𐱃𐱁 yazılıyor. Hangisi doğru Hocam?

    ...ve ... 𐰴𐰺𐰀∶𐰴𐰺𐱃𐰞 bu kara kartal demek mi?

    Tskkler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba, Bėşik'teki ė kapalıdır. Onuŋ üçün 𐰋𐰃𐱁𐰚 şeklinde yazılmalıdır. 𐰋𐱁𐰃𐰚 yaŋlıştır. Dolayısıyla doğru olan 𐰋𐰃𐱁𐰚𐱃𐱁 dır. Sözcükleri birleşik yazma âdeti Latin harflerine geçtikten soŋra başladı. 1928'den öŋce Bėşik Taş ı ayrı yazardık. Bu durumda 𐰋𐰃𐱁𐰚∶𐱃𐱁 olur. Kara Kartal yazdığıŋız gibidir, yani 𐰴𐰺𐰀∶𐰴𐰺𐱃𐰞.

      Sil
  9. Sağolun Hocam,
    başarıların devam etmesini diliyorum.

    YanıtlaSil
  10. Hocam Gök Türk yazıtlarında okurken çoğul eklerine denk gelmedim. Bir iki oguşum şeklinde çoğul anlatım şekline denk geldim. Fakat bugünkü Türkçedeki gibi lar/ler veya benzeri bir çoğul ekine denk gelmedim. Varsa da ben farketmedim. Gök Türkçe de çoğul yapma şekli ve ekleri var mıdır ve nasıl yazılmışlardır?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bu sorunun cevabı burada anlatılacak kadar kısa değil. Rıdvan Öztürk'ün Köktürkçe El Kitabı sayfa 30-31 de anlatılıyor.

      Sil
  11. Merhaba Hocam, Altay ismi nasıl yazılıyor ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. hocam tesekkur ederım bılgınıze saglık

      Sil
    2. Hocam selamlar Al:tay şeklinde düşünüp yazabilir miyiz, kelimelerin hepsini ayrı yazıyoruz demiştiniz. Yoksa Altay özel isim olduğu için bu şekilde yazılır ve bilinir mi?

      Sil
    3. Eğer amacınız "kızıl tay" yazmak ise "al tay" şeklinde ayrı yazmanız doğru. Bu durumda üsükler kaynaşmaz. Ama Altay bölgesinden bahsediyorsanız sözcüğü birleşik yazmak doğru olur. Bu durumda üsüklerin kaynaşıp kaynaşmayacağı konusu 23. maddede tartışılmıştır. Kimi M üsükünün ld, kimi de lt 'yi temsil ettiğini söylemekte. Çeviricimizde her iki tarafa da uymak için hem ld hem de lt, M üsükü ile çevrilmektedir.

      Sil
  12. 𐰢𐰏𐰃𐰤𐰃𐰔 :𐰱𐰃𐰤 :𐰲𐰸:𐰽𐰍:𐰆𐰞𐰆𐰣
    Doğru mu yazdım? 𐱃𐰆𐰍𐰺𐰞:𐰉𐰃?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. (e)m (e)g (i) ŋ (i) z iç i n ç ok s (a)g o l (u) ŋ
      𐰢𐰏𐰭𐰔∶𐰱𐰃𐰤∶𐰲𐰸∶𐰽𐰍∶𐰆𐰞𐰭

      Sil
  13. 𐰞𐱃𐰖 böyle yazılır yanılmadıysam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Altay yazdınız herhalde, ama ld/lt harfi ile yazılır: (a)lt + (a)y, iki harf: 𐰡𐰖

      Sil
  14. Çok yerlerde okudum, a ve e tamgaları sözün başında yoksa ortasında yazılmıyor diye ama yukarıdaki yorumda Beşiktaş sözünde yazmışsınız e kapalıysa yazılıyormuş bu hakkında biraz bilgi verebilir misiniz? Ve adınızdaki 𐰃 Tuğrul niye bu tamga da yazıldı? Adınızda i tamgası yok ya? Önceden size teşekkürümü bildiriyorum

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. a/e sözcük başında yazılmaz çünkü onu takib ėden sesli harf öŋüŋdeki sesliyi zaten barındırır. Bėşiktaş sesli harfle başlamıyor ki, niçin bu örneği vėrdiŋiz aŋlamadım. Sözcük içinde kapalı ė yazılır. Adımıŋ aslı Togrıl dır: http://www.tamga.org/2020/01/tugrul-kusu.html

      Sil
  15. Tuğrul hocam merhaba eşim düzgün araştırmadan, danışmadan kendisi netten harf harf çevirerek oğlum ATALAY'ın ismini ������������ bu şekide yazarak dövme yaptırmış. Ben daha önce araştırdığımda sizin sitenizdeki yazılışının farklı olduğunu hatırlayarak yanlış olduğunu ve doğrusunun bu ������ şekilde yazılması gerektiğini söyledim. Emin olmak için tekrar size sormak istedim.
    Cevaplarsanız eğer sevinirim.
    İyi günler, çalışmalarınızda başarılarınızın devamını dilerim.
    Oktay ������

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba, (a)t + (a)l + (a)y toplamda 3 harfle yazılır: 𐱃𐰞𐰖 Bu harfler kalın oldukları için önlerindeki a ünlüsünü zaten taşırlar.

      Sil
  16. Sayın hocam cevapladığınız için teşekkür ederim.
    Çalışmalarınızda başarılarınız daim olsun.

    YanıtlaSil
  17. Hocam, çok emek harcamışsınız belli, elinize sağlık. Doğru anladıysam, kişisel isimlerde bile başta gelen E ve A yazılmıyor, mesala Ebru veya Asena isminde başta gelen A ve E yazılmıyor. Umarım doğru anlamışımdır. Aynı zamanda anladığıma göre "Geri çekilmek yok, pes etmek yok" bu şekil'de mi yazılıyor "��������∶����������∶����∶����∶������∶����"

    Çok mersi.

    YanıtlaSil
  18. "Törük" kavramının nereden geldiği konusunda bilgi alabilirmiyim...
    Teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Soyumuzun adı Türk değil, Türük/Török/Törük olasılıklarından biridir. Göktürkçe ve eski Uygurca yazılışları bu 3 okunuş için de müsaiddir ama bilim dünyasınca "Törü (Töre)" sözcüğünden dolayı "Törük" olasılığı ağır basmaktadır.

      Sil
  19. Merhaba. Cok kaliteli ve kapsamlı bir çalışma yapmışsınız. Müsaade buyurursanız üç ismin doğru yazılışının ne olduğunu sormak isterim. ÇAĞDAŞ, ÇAĞATAY ve BÜŞRA isimlerinin muhtelif kaynaklarda farklı yazıldığını gördüm. Doğrusunu sizden görmek isterim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çağdaş 𐰲𐰍𐰑𐱁
      Çağatay 𐰲𐰍𐱃𐰖
      Büşra 𐰋𐰇𐱁𐰺𐰀

      Sil
    2. Çok teşekkür ederim.

      Sil
  20. Hocam esenlikler ayaz ve yaz(mevsim olan) yaz(eylem olan) sözcüklerini nasıl ayırt edebileceğimi hala bulamadım. Ben Ayazyeli yazmak istiyorum ve şu şekilde yazıyorum: ���������� ancak yazyeli olarak da okunmaya müsait. Yardımcı olur musunuz?

    YanıtlaSil
  21. Hocam merhaba hatice! Gökçe, murat ve çilem nasıl yazılır cevaplarsanız çok sevinirim...

    YanıtlaSil
  22. 19. maddede dediğinizi anlayamadım, çünkü türkiye türkçesinde uzun ünlüler çok az söz dışında zaten yitmiştir.
    Vaar olmak, yaad eller gibi örnekler dışında yoktur. Göktürkler zamanında uzun ünlüler çoktan yitmiş miydi, o halde türkmenler yakutlar halaçla vb dillerde bu birincil uzun ünlüler nasıl yaşıyor? Yanlış anlaşılmak istemem, öğrenmek için soruyorum. Sağ bolun.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 19.maddede uzunünlülerden bahs edilmiyor. ok/uk harfi ko/ku diye okunmaz. ko/ku diye okunması için kendisinden sonra o/u konmalı. bu durumda koo/kuu diye okunmaz, ko/ku diye okunur. Göktürkçede birincil uzun ünüler için:
      http://www.tamga.org/2016/04/kokturkcede-birincil-uzun-ululer.html

      Sil
    2. Salam Toğrul bey. Çox sağ olun. Köhne Türkceni öyrenmek isteyirem bu araşdırmanız çox gözeldir. Bizim faydalanmağımız üçün çektiyiniz bütün eziyyetleri halal edin. Bir, iki sualım var J herfi ve Azerbaycan türkçesindeki Ə yeni e harfinin baş aşağı olanı deyesen göktürk elifbasında yoxdur.

      Sil
    3. J ve C için Ç kullanıyoruz. Ə kapalı é için Yenisey 𐰅 kullanıyor, Orhun 𐰃 kullanıyor.

      Sil
  23. Merhaba hocam. Elinize emeğinize sağlık. Ben de bu yazımı merak ediyorum. En kısa zamanda öğrenmeye başlayacağım. Kendi rumuzumun yazılışına bir türlü karar veremedim.
    kurth4cker olan rumuzumu kurt hekır diye mi yazmalıyım? Daha kuralları bugün gördüğüm için biraz acemiyim de nasıl bir yol izlemem gerek? Bir de klavyeden yazmak için siz nasıl bir yol kullanıyorsunuz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Cevabınız için sağolun hocam. Biraz geç oldu ama terim olarak üstat demekmiş. Yani interneti icat eden eski yazılım ve bilgisayar üstatlarına hacker denirmiş. üstat da Türkçe değil göründüğü kadarıyla. Onun karşılığını arıyorum.

      Acaba kelimelerin kökenleri hakkında bilgi sahibi olabileceğimiz bir site var mı bildiğiniz?

      Sil
    2. İnternette Nişanyanın sözlüğü var etimolojik sözlük olarak. Ayrıca hacker'ın kelime anlamı üstat demek değil. Hacker kesmek anlamına gelen to hack sözcüğünün kılıcı isim ekiyle türetilmiş hali. Bilgisayar aleminde kullanımı da bir problem üzerinde yoğunlaşıp yaratıcı olarak çözüm yapmayan çalışan kişi anlamında ve zamanla şuan olan anlamını almış. Türkçe olarak tam karşılığı olmasa da "kırıcı" gibi türetimler mümkün.

      Sil
  24. Merhaba. 7 ve 8. sayfaları anlayamadım. Yardımcı olur musunuz?

    YanıtlaSil
  25. Çox sağ olun. Öz dilimizi öz yazımızı bilməmiz gözəldir. Kaşki ortaq əlifbamız bu olsa. Bütün Türk kökənli dövlətlər bu əlifbayla yazıb oxusa.

    YanıtlaSil
  26. Ok/uk tamgası ko/ku şeklinde kullanılamaz ama çevirinize kutsal yazdığımda baştaki ku harflerini ok tamgasına çevirdi. Size bu hatayı bildirmek istedim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yazım kılavuzunu okumadınız sanırım. Madde 19-22 arasını okuyunuz. Bu maddeleri ayrıca teyid eden Talat Tekin'in kitabından atıflara bakınız. Tablo 1-2 ye bakınız.

      Sil
    2. Teşekkür ederim. Evet hepsini okumamıştım.

      Sil
  27. Merhaba hocam satır sonunda kelimeyi bölebilirmiyiz, bölünebilirse hangi işaret ile bölebiliriz. Teşekkürler

    YanıtlaSil
  28. Teşekkür ediyorum

    YanıtlaSil
  29. Ürüŋ ne demektir? Usuŋ diye bir sözcük de gördüm san ki bu ne demektir? Sağolunuz.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ürüŋ: beyaz, ak demek. bizim Köktürk dizgemiz alfabe değil, ebced değil, abugida değil, kana hiç değil. son üçüne azar azar benzese de üçü de değil. dizgeye "beyaz baş" denmesinin ardındaki nedenin okuma ve bilgiye erdem kaynağı olarak değer verme anlayışının olduğunu sanıyorum. Bu yüzden Türkler yazılı her eseri kutsal sayar, okuma bilmeyeni bile kutsal metinmiş gibi öpüp yüksek yerlere koyardı.

      Sil
  30. Tuğrul Bey bir süredir göktürk abacası ile günlük ve notlar tutuyorum ama sistemi pek anlayamadım işte sesliler ne zaman yazılır ne zaman yazılmaz, hangi tamga nasıl okunur küçük bir okuma kitabını göktürk abacası ile yazıp burda pdf olarak yüklermisiniz...Çalışmalarınız ve paylaşımlarınız için teşekkürederim....

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Keşke zaman olsa.
      Kurallar yukarıda yazılı (ses değerleri, hangi ünlü ne zaman yazılır = 7. madde ve diğerleri)
      Örnek yazılar için: http://www.tamga.org/search/label/%C3%96rnek%20Yaz%C4%B1lar%C4%B1m

      Sil
  31. Esenlikler. 2 sorum olacaktı. Öd/Öt olarak gösterdiğiniz hece damgası neden özdeş olarak iki ünsüz ses veriyor? Ok damgası Ok/Uk veriyor. Ök damgası Ök/ük veriyor. Op damgası Op/Up veriyor. Bu damga da diğer hece damgaları gibi Öd/Üd vereceğine Öd/Öt veriyor. İkinci olarak Op/Up damgası olarak gösterdiğiniz hece damgası Ök/Ük damgasına çok benziyor. Okurkan ayırt etmesi zor olmuyor muydu? Op sesi eski türkçede neye karşılık geliyordu da böyle bir simgeleme yapmışlar? Yanıt verirseniz çok sevinirim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. https://bitig.kz/show_big.php?fn=copies/9406.jpg
      Merhaba, üsükün geçtiği kaya resmi yukarıdaki bağlantıdadır, yalnız resme ters bakmalısınız.
      Buradaki / = veya anlamında. Bazı kaynaklarda öd, bazı kaynaklarda öt okunmuş.
      ök/ük üsükü ve op/up üsükü aslında birbirinden gayet farklı, yalnız fontlardaki çizimlerden dolayı birbirine benziyor. Hatta çoğu kişi Türk yazarken Türup yazıyor. op/up'da yan tarafa çıkıntılar oval, köşeli değil. ök/ük'de köşeli.

      Sil
  32. Merhaba, tamgalardaki e/a nın düşüşü kelimeyi okurken sorun çıkarmaz mı? Yani esenlik, senlik, senelik kelimelerinin hepsi 𐰾𐰤𐰠𐰚 şeklinde yazılıyor. Yani bunu nasıl ayırt edeceğiz? Bir de kelimeleri hecelerken normal Türkçedeki gibi değil dimi? Yani Modern Türkçede "se-la-nik" şeklindeyken Göktürkçe de "sel-an-ik" şeklinde değil mi? Böyle yapınca yazım kolay oluyor hem.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba. Sorun çıkarmaz. Cümlenin gelişinden zaten sözcük çıkarılır. Ayrıca esenlik dediğiniz gibi yazılır ama senelik 𐰾𐰤𐰀𐰠𐰃𐰚 şeklinde yazılır (madde 9). Bu bahsettiğiniz durum, eski Türkler döneminde de vardı ve sorun çıkarmıyordu (günümüzde hala ve kar'da çıkmadığı gibi). Yazımızı Latinize etmeye gerek ve haddimiz yok. Yazımızın imla kurallarını kafamıza göre değiştiremeyiz. O o zaman KökTürk dizgesi olmaktan çıkar, Latin dizgesinde KökTürk üsükleri haline gelir.Ayrıca okuyunuz: http://www.tamga.org/2019/01/kokturukcenin-baz-gokturkcecilerden.html

      Sil
  33. Yaklaşık 2 ayda kusursuz bir biçimde öğrendim. O sebepten çok çok teşekkür ederim. Aklımda bir soru kaldı. Çoğu kaynakta sağdan sola veya üstten aşağı diye geçiyor. Sağdan sola kısmını anladım fakat üstten aşağı nasıl oluyor pek anlamadım. İnternette ilgili kaynak da bulamadım. Eğer üstten aşağı yazımı doğru ise hangi yazıtlarda mevcut? Ve üstten aşağıya yazımı doğru ise tam olarak nasıl yazacağız? Yoksa yazıtlardaki gibi önce sağdan sola sonra yazıtı çevirip üstten aşağıymış gibi mi? Bilgilendirirseniz çok sevinirim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. http://www.tamga.org/2022/09/begu-taslarda-satrlar-dizilim-yoleri.html

      Sil
    2. çok teşekkür ederim. Bu arada tasarladığınız telefon için olan göktürkçe klavyede op up yani 𐰜 karakteri orhun bölümünde, ök ük olan 𐰰 tamga ise yenisey bölümünde. Buna göz atarsanız sevininirim.

      Sil
    3. Tam tersini söylüyorsunuz. 𐰜 = ök/ük, 𐰰 = op/up. Telefon ve Windows KökTürk fontlarında op/up'u ök/ük gibi yapmışlar. Ama kodlarına bakarsak benim yazdığım şekildedir: Şu adreste 3. sayfaya bakın: https://unicode.org/charts/PDF/U10C00.pdf

      Sil
    4. Ben mi yanlış biliyorum ama ben hiç 𐰜 şeklinde yazımını görmedim. Genelde ök/ük = 𐰰 şeklinde oluyor. Hatta bunu yaptığınız çeviri yazılımlarında, ve yaptığınız bir çok yazılımda 𐰰 şeklinde gösteriyorsunuz. Hatta yukarıda bile 𐰰 şeklinde göstermişsiniz. Yanlış hatırlamıyorsam yazıtlarda da 𐰰 şeklindeydi.

      Sil
    5. Haklısınız. Ama ekranda gördüğünüz Google'ın NotoSans Old Turkic fontu. Ve onlar fontu yaparken ök/ük üsüğüne üstte çıkıntı koymamışlar. O üsüğü benim fontlarla (http://kok-turk.blogspot.com.tr/2014/12/kokturukce-fontlarm.html) yazarsanız dediğiniz gibi çıkıntı olduğunu göreceksiniz. https://unicode.org/charts/PDF/U10C00.pdf adresine bakın, ök/ük'e atanmış kod 10C1C ama buna karşılık yaptıkları üsükte = 𐰜 üstte çıkıntı yok. Bunun için bana değil, fontu yapan Google'a sitem etmelisiniz. Aynı şekilde op/up üsüğü = 𐰰 de gerçek op/up'a benzemiyor, çünkü sağa doğru çıkıntılar köşeli değil dairesel olmalıdır. ot üsüğünü 2021-11-12 tarihinde düzelttiler: https://www.unicode.org/versions/Unicode15.0.0/erratafixed.html . Bir çok konuda unikod'u uyarıyoruz ve bunların düzeltilmesi zaman alıyor. Unikod konsorsiyumunun eski Türkçe Bölümü beni tanıyor. Bunları yapabilmek için sadece KökTürk dizgesini bilmek yetmiyor, bilgisayardan da anlamak gerekiyor.

      Sil
    6. Teşekkür ederim bilgilendirme için.

      Sil
  34. hocam en üstteki harf tablosuna Yenisey karşılıklarını ekler misiniz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yenisey üsükler, Orhun üsüklerin daha ilkel ve şekilsiz halleri ve tek bir karşılıkları yok. Şuraya bakabilirsiniz: https://tamga.ktu.edu.tr/2014/12/farkl-dillerdeki-kitablarda-kokturuk.html

      Sil
  35. Hocam "düşmana tutulunca/durunca 3 kere uzar" eski türkçede ne demek şimdiden teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. teşekkür ederim hocam. bir bıçağa yazdırmayı düşünüyordum. ama aklıma takıldı, yagı tutsar derken hem düşman tutarsa, hem de düşmana tutulursa manasına gelmez mi?

      Sil
    2. Siz "düşmana tutulunca" deyince ben düşmana yakalanmak şeklinde anladım. "yagı tutsar = düşman yakalayınca" da bununla aynı anlamda oluyor.

      Sil
  36. hocam 2.kuralda ince harften önce e yazılmaz demişsiniz de diyelim ki ince harften önce anlam yada okunuş farkını belirtmek için (örneğin heba- hava) e yazıması gerekti, kelime içine e/a yazmam gerekir mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Heba : 𐰚𐰋𐰀 şeklinde yazılır. Bunu yeni öğrenen biri heba, hebe, heva, heve, keba, kebe, keva, keve okuyabilir ama bunlardan tek mantıklısı heba olduğu için heba okursunuz. Unutmayın, yazıyı ilk öğrendiğinizde harf harf okusanız da yıllar geçtikçe sözcük sözcük okursunuz. Bu her dilde böyledir. Bu aşamada artık yanlış okuma ihtimali kalmaz. Tıpkı daima'da a şapkalı olmasa da a'yı uzatarak okumanız gibi.

      Sil
  37. Çok zormuş ya ben nasıl öğreneceğim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Temel olarak 1-12 ve 18-22 arasını bilseniz yeter. Diğerleri ileri düzey sayılır.

      Sil