17 Haziran 2016 Cuma

G/Ğ → V, Y

Her hakkı saklıdır.

1 Kasım 1928'de latin harflerini kabul étmeden öŋce, bugün v ve y ile seslendirdiğimiz bazı kelimeleri g/ğ ile seslendirir ve yazardık. Örneğin:
Atıŋ üstüne konan "eyer" de eskiden eğer şeklinde yazılırdı. Şemseddîn Sâmî Kamûs-i Türkî'de "şayed" aŋlamındaki "eğer" yazarken kef'in keşîdesiniŋ üstüne çizgi çekmiş, at sırtı oturağı aŋlamındaki "eyer" de keşîdeniŋ altına çizgi çekmiştir.

Bugün Türkiye Türkçesinde hâlâ ğ ile seslendirmeyi koruduğumuz bazı kelimeler Azerbaycan Türkçesinde y ile seslendirmektedirler (Örn: göğüs -> göyüs, eğlence -> eylence). Ben günlük yazışmalarımda daima kelimeleriŋ asıllarını kullanmağa (bugünkü Türkçede "kullanmaya") çalışıyorum.

15 yorum:

  1. Azerbaycan Türkçesinde bir de "iğe yani iye" sözcüğü "yiyə" olarak kullanılıyor.

    YanıtlaSil
  2. bugünki tatar tilinde biz ögrenmek demeymiz . ama biz öyrenmek deymiz. ta ki biz eger deymiz. çagatay tilin öyreniŋiz .
    siz meni aŋlaysız mı??? men kıpçak türkçesinde yazamın

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Azerbaycan Türkleri de siziŋ gibi. Biz gök deriz onlar göy, muhtemelen siz de. Buradaki tabloda aŋlatılan bu değil ama. Anadolu Türkçesinde Latin harflerine geçtikten soŋraki değişimden bahs ėdiyorum.

      Sil
  3. Makale için kaynak göstermek istiyorum müsaadeniz olursa✍

    YanıtlaSil
  4. Merhaba,
    Tuğrul Çavdar, http://www.tamga.org/2016/06/gg-v-y.html
    şeklinde gösterirseniz olur.

    YanıtlaSil
  5. Yenisey yazıtlarında aşırı sık geçen bir ifade var. 'Kuyda konçuyuma, özde ogluma' gibi bir şey yazıyor. Baştaki kelimeyi anlamadım. Kuyda/koyda/koyuda/kuyuda Bu bir yer adı mı yoksa başka birşey mi bilmiyorum? Doğru yazılışı hangisi ve ne anlama geliyor.?

    YanıtlaSil
  6. Hocam, merak ettim de: Biri bu siteye yorum yaptığı zaman cihazınıza bildirim geliyor mu, yoksa siz mi teker teker sayfaları kontrol ediyorsunuz? Biliyorum, çok gereksiz bir soru. Ama akşam akşam aklıma takıldı. İki saattir işsiz gibi bunu düşünüyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bildirim gelmiyor ama istesem e-posta bildirimi ayarlayabilirim ama Gelen Kutusu bununla dolsun istemiyorum. Yerine sisteme girip yeni ileti var mı diye kontrol ediyorum. Bunu tüm sayfaları dolanarak yapmıyorum; yorum yapıldığında kim tarafından ne zaman hangi yayın altına yorum yapıldığını görüyorum.

      Sil
  7. Sağolun hocam, dün gece bunu düşünmekten uyuyamadım. Benim için son bir haftanın en iyi aydınlanması oldu.

    YanıtlaSil
  8. Hocam, tün kelimesinin gece demek olduğunu sanıyorum. 'Tün udımadım' cümlesindeki gibi. Peki neden öğlenleyin 'tünaydın' diyoruz?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Eski Törükçe "tün" = yeŋi Törükçe "gėce" dėmek. Yeŋi Törükçede uydurulan "günaydıŋ" sözcüğüne ses-beŋzer olsun diye tün'üŋ eski aŋlamına bakılmaksızın yeŋi Törükçe'de "tünaydıŋ" diye bir sözcük uydurulmuş. Hem "günaydıŋ" hem de "tünaydıŋ" Osmanlı Törükçesinde ve öŋcesinde (eski Törükçede) olmayan, 20. yüzyıldan soŋra uydurulmuş sözcüklerdir. Onuŋ üçün "tün=gece" ile ilişki kurmaya çalışmayıŋ.

      Sil
    2. Eski Törükçe "tün" = yeŋi Törükçe "gėce" dėmek. Yeŋi Törükçede uydurulan "günaydıŋ" sözcüğüne ses-beŋzer olsun diye tün'üŋ eski aŋlamına bakılmaksızın yeŋi Törükçe'de "tünaydıŋ" diye bir sözcük uydurulmuş. Hem "günaydıŋ" hem de "tünaydıŋ" Osmanlı Törükçesinde ve öŋcesinde (eski Törükçede) olmayan, 20. yüzyıldan soŋra uydurulmuş sözcüklerdir. Onuŋ üçün "tün=gece" ile ilişki kurmaya çalışmayıŋ.

      Sil
  9. Çok sağolun Tuğrul hocam. Peki 'tünaydın' sözcüğünü biz gerçek anlamında olduğu gibi 'hayırlı geceler' manasında kullanırsak yanlış olur mu? 'Gecen aydın olsun' gibi... Bu arada, bu yazı dilinizi günlük konuşma dilinizde de kullanıyor musunuz, merak ediyorum. (Törük, üçün gibi sözcükler) Örneğin, kapalı e veya ŋ harfini konuşurken de kullanıp kullanmadığınızı merak ediyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. "Tün esen" daha uygun olur. Şuna bakın: https://kok-turk.blogspot.com/2023/03/eski-turkcede-selamlasma-oerileri.html . Karşı taraf anlamayacağı için günlük konuşmada kullanmıyorum.

      Sil