Öncelikle elinize, emeğinize, yüreğinize sağlık. Çok güzel bir çalışma olmuş. Yalnız çözemediğim konular var, yanlış anlamayın amacım çokbilmişlik yapmak değil yalnızca öğrenmek. 1-Bazı sözcüklerin üzerine * koymuşsunuz ne amaçla koyduğunuzu belirten açıklamasını bulamadım. Derlemelerden önce alt açıklama şeklinde ekleseniz çok güzel olurdu.2- Çok fazla Sanskritçe sözcük kullanmışsınız Türkçeye oldukça uzak bir dil olduğunu düşünüyorum. Yanılıyorsam düzeltilmek isterim. Amaç dili yadırgı sözcüklerden arındırmak olmalı. Arapça, farsça sanskritçe, latince .... hepsinden arındırılmalı. (Olabildiği kadar) 3- Bu sözlüğü uygulama şeklinde sunma olanağınız varsa telefonda kullanılabilmesi güzel olurdu diye düşünüyorum VAROLUN KUT BULUN Necati YILDIZ
1- Bu sözlük http://www.tamga.org/2017/05/web-tabanl-gokturkce-sozluk.html ve http://www.tamga.org/2019/06/web-tabanl-eski-uygurca-turkce-sozluk.html nin birleştirilmiş halidir. * lerin açıklamaları bu iki bağlantıda yazılı. 2- Eski Uygurcada çok fazla Sanskritçe söz vardı. Caferoğlu bu sözcüklere sözlüğünde yer verdiği için yazılımın veritabanına eklenmiştir. Lütfen Eski Uygurca sözlüğün açıklamasına bakın. 3- Zaten var: http://www.tamga.org/2016/12/android-tabanl-gokturkce-turkce-sozluk.html http://www.tamga.org/2019/06/android-tabanl-eski-uygurca-turkce.html http://www.tamga.org/2020/11/android-tabanl-eski-turkce-sozluk.html
hocam emeğinize sağlık google çevirici gibi yazdığımız Türkçe cümleyi eski Türkçeye bütünsel çeviri yapan bir uygulama yok mu veya bu tür bir çalışmanız var mı?
bodun sözünün bod ile bağlantılı olduğu tartışmasız bir gerçek olsa da anlamı çoğul değil, daha çok "halk" zaten yapısı tekil; -n ile bitiyor. altay dillerinde çoğul türeten ortak üç yapı var -z/-s(A) -d/-t(A) -lAr/-nAr/-rA bunun türkçedeki yansıması kağan > kağat tiğin > tiğit gibi tekilinin sonundaki -n sesinin -t yapılmasıyla ya da oğul > oğlut gibi sözün sonuna -t eklenmesiyle çoğul türetiliyor. bu örnekten anlaşılacağı üzere türkçede -n tekil yapıdır. karahanlı döneminden önce bunun çoğul olduğu örnek yoktur. er > eren ise aslında farsça "eran" çoğul yapısının etkisidir. bod ile bodun kesinlikle bir biri ile köken açısından ilişkili iki söz. bod kayı boyu gibi toplumsal bir yapıyı belirtir. bodun ise, örneğin göktürk devletini oluşturan ve içinde çok çeşitli boylar dışında yerleşik şehirlerin de bulunabileceği devletin yönettiği topraklardaki tüm halkı, ya da adı belirtilirse o halkın bir kesimini belirtir. bodun tek başına söylenirse devletin halkını, ama örneğin "kögmen bodun" diye belirtirse kögmen ve çevresinde yaşayan halkı belirtir. özetle 21inci yüzyıl parametrelerimizle "halk" kavramına daha çok karşılık geliyor.
Nankör'ün doğrudan karşılığı KökTürk ve Uygur üsüklü eserlerde ve Divan-ı Luğat it-Türk'te geçmemiş. Ama minnetsiz: basıgsız, unçsuz. teşekkürsüz: utlısız kullanabilirsiniz.
Hocam "Belinay" isminin doğru yazılışı nasıl olmalıdır? Belin kelimesi güzellik anlamlarına gelir araştırdığım kadarıyla. Fakat buradan bakınca korku anlamına gelen 𐰭 ile yazılan bir versiyonu var. O zaman Belin sözcüğündeki n 𐰭 değil 𐰤 olmalı değil mi? Veya Belin yazarkenki e veya i, 𐰅 anlamına gelme ihtimali var mıdır? Yani toparlayacak olursak Belinay ismi şunlardan hangisi gibi yazılmalıdır?: 𐰋𐰠𐰤𐰖 ⸱ 𐰋𐰠𐰭𐰖 ⸱ 𐰋𐰅𐰠𐰤𐰖 ⸱ 𐰋𐰃𐰠𐰤𐰖
KökTürkler ve eski Uygurlar döneminde ( 6. -9. yy) "beliŋ" sözcüğü "korku" anlamına gelir. Buradaki e açıktır, ŋ de artdamaksıldır. DLT'te de (1072) beliŋ = düşman gelmesi yüzünden halka düşen ürküntü ve korku, beliŋçi = çok korkak, çok ürkek beliŋlemek = korku ile uykusundan s ıçramak, hayvan habersizce bir şeyden korkup sıçrayarak ürkmek olarak geçer. Bu beliŋ = 𐰋𐰠𐰭 olarak yazılır. Beliŋay = 𐰋𐰠𐰭𐰖 olur.
Hocam fakat ismin etimolojilerine baktığımda "Eski Türk toplumlarının inanışlarında gökyüzü ve gökyüzü cisimleri, kutsal kabul edilmekteydi. Özellikle ayın geceleri yeryüzünü aydınlatması, kutsal bir ışık ile açıklanırdı. Belinay ismi, bu kutsal durumu kasteden bir sözcüktür. Geceleri insanların yolunu aydınlatan ay ışığının, su üzerine yansıması, ismin anlamıdır." gibi metinlere ulaşıyorum. Üstelik bir kız ismine bu anlamlar verilmesi mantık açısından anlamsız kılıyor. Ama Eski Uygurlar ve KökTürkler dönemine gidersek bu veriler yetersiz kalabilir gibi. Daha çok mitolojik bir terim. Biraz belirsiz olduğundan (eğer farklı bir düşünceniz bulunuyorsa söyleyebilirsiniz hocam) bunu direkten ince N (n1 , 𐰤) ile mi yazmalıyız hocam?
Ben mitolojik bir terim olduğuna emin değilim. Adın etimolojisine veya anlamına nereden bakıyorsunuz? İnternet sitesi mi? Türk Mitolojisi'ndeki en güvenilir kaynak: Prof. Dr. Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (2 cild), Türk Tarih Kurumu, 1993, Ankara (1280 sayfa). 2. cilddeki 16. bölüm Ay ile ilgilidir. Tüm kitabı tarattım, Belin diye bir sözcük geçmiyor. Akademik olmayan yazılara, internet sitelerine itibar etmeyin. Kızım doğduğunda 4 ay ona ad aradım. İnternet sitelerinde Türkçe diye önerilen adlar ne Türkçe idi, ne de anlamları doğruydu. Kaynaklarım KökTürkçe sözlük, Eski Uygurca sözlük ve DLT idi. Mitolojik bir ad arasaydım Ögel'in kitabını da tarardım. Yine de olan olmuş, ad verilmişse ince n ile yazmak gerekir: Belinay = 𐰋𐰠𐰤𐰖
Değerli hocam bu tür sözlükleri hazırlamak için hangi tür yazılım/araç kullanmak gerekli? Meslek sırrı olarak söylemeye de bilirsiniz. Allah kut versin.
Hocam keşke adam akıllı biri çıksa da şu kökleri tüm eklerle maksimum sayıda sözcük türetse.
Seç-'in yanında adru-, ödür-, talula- gibi farklı nüanslı sözcükler var. Hepsini o kadar fazla varyantta yapabilirsin ki.
Yalnızca seçmek üstünden deneyelim: Seçiş Seçsimek Seçigsemek Seçgi Seçig Seçik Seçim Seçmek/Seçme Seçiglig Seçiklig Seçişlig Seçimlig Seçinmek (kendi etken olan dönüşlü eylem) Seçilmek Seçiliş Seçilgi Seçiniş Seçgen Seçingen
Daha birçok ek olabilir ve varyant üretebiliriz. Ayrıca her sözcüğe verebileceğimiz bir sürü nüans olabilir(dilde bir sözcüğün bağlama göre anlam değiştirmesi çok normaldir, bir tek bizimkiler korkuyor bundan nedense)
Hocam bazıları esen sözcüğü âsândan alıntı diyor. Kafam karıştı. Âsân rahat, esen anlamına da geliyor etimolojik olarak. Alıntı sözcük kullanmayı sevmiyorum, ihtimali de beni geriyor.
Hocam esen, esengü, esenlük yerine oŋ ve oŋluk kullansam olur mu? oŋal-, oŋalt-, oŋar- sözcüklerinde oŋ sağlık anlamında. Eee oŋay da âsân anlamında. Günümüz orta asyasında doğru anlamı da var.
Kısaca Oğuzcada sağ ile kurulam tüm tümceleri Göktürkçe oŋ ile yazsam olur mu hocam?
-sel/sal a karşılık bir ek yok. Eskiden devlet konu(su), kara iklim(i) şeklinde söylenirdi. Zaten devletsel konular, devlet konuları'ndan çok da uzak değil anlam olarak.
tam olmayabilir ama +dem eki direk sal'a karşılık geliyor
tenri = tenridem = tanrısal
Bazen nispet dışında sal eki yakın manada kelimeler türetir Duygu - Duygusal Burada nispetliğin dışında farklı bir kelime türetmiş ve o da dem ekinde var
er - erdem
Bu yüzden eğer yeni icatlar veya tıp terimlerini türkçeye entegre ederken dem dam eki birebir sal ekini karşılar, şahsi fikrim
Hocam patğamwar kelimesi unutulup daha sonra farça üzerinden geri mi aldık? Farsça ile Sanskritçe aynı dil ailesine mensuplar ve biz sanskritçede bu kelimeyi alıp unutup daha sonra farsçadan aldık? Doğru mu?
-lXk eki günümüzdeki -iyet eki için de kullanılabilir (Haysiyet: At agırlık, Cumhûriyet: Alku adaşlık gibi) , -î/sel/sal eki için de kullanılabilir (Ulusal, Millî: Köklik). Yani sözcüğüne göre değişebilir.
Kitap ve defterlerimin üstüne ad-soyad, şube ve sınıf yazan kağıt yapıştırıcam. Ancak ad-soyad, şube ve sınıfı yazarken latin alfabeli modern Türkçe yanına "/" koyup Göktürk Türkçesiyle Göktürk alfabelisini yazmak istiyorum.
Ad ve soyadın Göktürkçesi ve Göktürk alfabesiyle yazılışı nedir? Adda eskiden ilk hece uzun olduğundan ad sözcüğü 𐰀𐱃 mı olur?
Peki sınıf ve şube sözleri için Göktürkçesi ve Göktürk alfabesiyle yazılışı nedir?
Dediğin gibi "ad" daki a uzun ünlüdür ve a'nın yazılması lazım ama Yollug Tigin bazen yazmamış (Örn: Törük budun atı küsi yok bolmazun tiyin...). Ama ben olsam, uzun ünlü olduğu için a'yı yazarım. Dolayısıyla Ad = At = 𐰀𐱃
Eskiden soyad diye bir kavram yoktu. Ama illâ bir şey kullanmak istiyorsan soy = oguş Soyad = Oguş At = 𐰆𐰍𐱁𐰀𐱃
Merhaba, Orhun Türkçesinde hep bodunun adıyla seslenme olmuştur. Bu şekilde -lı şeklinde bir kullanım olmadı. Ya Alman veya Alman bodun gibi. İlla zorlama yapmak gerekirse, İstanbul ilinte (İstanbul vatanından), Asya ilinte = Asya bodun, Yirtinçü (dünya) bodun = Yirtinçü ilinte şeklinde bir kullanım olabilir.
Hocam eski Türkçede kavramlar daha çok ayrı sözcükleri birleştirmek yerine niteleyerek mi oluyordu?
Bitig yazınca karşımıza çıkan kavramlardan yola çıkarak bu sonuca vardım.
Çünkü sözcük birleştirmek ile iki ayrı sözcüğün birbirini nitelemesi ayrı şeyler gibi geliyor bana, he yanlış düşünüyor da olabilirim.
An bitig Ötüg bitig vb Arasında boşluklu vermişsiniz. Orijinal yazılarda da böyle mi? Genelde sözcük birleştirmeli kavram türetmelerinde böyle mi oluyor?
Metinlerde bazen birleşik, bazen ayrı yazılmıştır. Ama gerçekte iki sözcüktür. Bilge Kagan da bazen bitişik yazılmıştır. "Üzetengri basmasar, asrayir telinmeser ..." diye devam eden meşhur cümlede üze ve Tengri birleşik, asra ve yir birleşik yazılmıştır, ama ayrı sözcüklerdir.
Emeklerinize sağlık, çok önemli bir çalışma yapmışsınız.
YanıtlaSilHelâl olsun emeğinize sağlık yolunuz her daim açık olsun.
YanıtlaSilTeşekkür ederim.
SilÖncelikle elinize, emeğinize, yüreğinize sağlık. Çok güzel bir çalışma olmuş. Yalnız çözemediğim konular var, yanlış anlamayın amacım çokbilmişlik yapmak değil yalnızca öğrenmek. 1-Bazı sözcüklerin üzerine * koymuşsunuz ne amaçla koyduğunuzu belirten açıklamasını bulamadım. Derlemelerden önce alt açıklama şeklinde ekleseniz çok güzel olurdu.2- Çok fazla Sanskritçe sözcük kullanmışsınız Türkçeye oldukça uzak bir dil olduğunu düşünüyorum. Yanılıyorsam düzeltilmek isterim. Amaç dili yadırgı sözcüklerden arındırmak olmalı. Arapça, farsça sanskritçe, latince .... hepsinden arındırılmalı. (Olabildiği kadar) 3- Bu sözlüğü uygulama şeklinde sunma olanağınız varsa telefonda kullanılabilmesi güzel olurdu diye düşünüyorum VAROLUN KUT BULUN Necati YILDIZ
YanıtlaSil1- Bu sözlük http://www.tamga.org/2017/05/web-tabanl-gokturkce-sozluk.html ve http://www.tamga.org/2019/06/web-tabanl-eski-uygurca-turkce-sozluk.html nin birleştirilmiş halidir. * lerin açıklamaları bu iki bağlantıda yazılı.
Sil2- Eski Uygurcada çok fazla Sanskritçe söz vardı. Caferoğlu bu sözcüklere sözlüğünde yer verdiği için yazılımın veritabanına eklenmiştir. Lütfen Eski Uygurca sözlüğün açıklamasına bakın.
3- Zaten var:
http://www.tamga.org/2016/12/android-tabanl-gokturkce-turkce-sozluk.html
http://www.tamga.org/2019/06/android-tabanl-eski-uygurca-turkce.html
http://www.tamga.org/2020/11/android-tabanl-eski-turkce-sozluk.html
Bilgilendirme için sağolun.
SilRica ederim.
SilEski türkcede kullanilan kelimelerin latin harfleriyle yazili oldugu bir kaynak önerebilirmisiniz.Tesekür ederim
YanıtlaSilYukarıdaki kaynakçaya bakın.
Silhocam emeğinize sağlık google çevirici gibi yazdığımız Türkçe cümleyi eski Türkçeye bütünsel çeviri yapan bir uygulama yok mu veya bu tür bir çalışmanız var mı?
YanıtlaSilhttp://www.tamga.org/2016/01/web-tabanl-gokturkce-cevirici-e.html
SilGüzel bir çalışma. Eski Türkçede sanat, resim ve heykel ve ilgili sözcüklerin ne olduğunu merak ediyordum. Çok teşekkür ederim
YanıtlaSilbediz, bodug.
SilEmeğinize sağlık.
YanıtlaSilTeşekkürler.
SilBod kelime çoğul eki olan "an" ekini alarak "Bodan(𐰉𐰆𐰑𐰣)" kelimesini oluşturmuş olabilirmi? Bodun kelimesinin doğrusu bodan olabilirmi?
YanıtlaSilbodun sözünün bod ile bağlantılı olduğu tartışmasız bir gerçek olsa da anlamı çoğul değil, daha çok "halk" zaten yapısı tekil; -n ile bitiyor. altay dillerinde çoğul türeten ortak üç yapı var
Sil-z/-s(A)
-d/-t(A)
-lAr/-nAr/-rA
bunun türkçedeki yansıması
kağan > kağat
tiğin > tiğit
gibi tekilinin sonundaki -n sesinin -t yapılmasıyla ya da
oğul > oğlut
gibi sözün sonuna -t eklenmesiyle çoğul türetiliyor. bu örnekten anlaşılacağı üzere türkçede -n tekil yapıdır. karahanlı döneminden önce bunun çoğul olduğu örnek yoktur. er > eren ise aslında farsça "eran" çoğul yapısının etkisidir. bod ile bodun kesinlikle bir biri ile köken açısından ilişkili iki söz. bod kayı boyu gibi toplumsal bir yapıyı belirtir. bodun ise, örneğin göktürk devletini oluşturan ve içinde çok çeşitli boylar dışında yerleşik şehirlerin de bulunabileceği devletin yönettiği topraklardaki tüm halkı, ya da adı belirtilirse o halkın bir kesimini belirtir. bodun tek başına söylenirse devletin halkını, ama örneğin "kögmen bodun" diye belirtirse kögmen ve çevresinde yaşayan halkı belirtir. özetle 21inci yüzyıl parametrelerimizle "halk" kavramına daha çok karşılık geliyor.
𐰠𐰤𐰔𐰀:𐰽𐰍𐰞𐰶:𐱃𐰆𐰍𐰺𐰞:𐰋𐰏𐰢:𐰽𐰉𐰞𐰶𐱃𐰀:𐰣𐰣𐰚𐰇𐰼:𐰭𐰞𐰢𐰦𐰀:𐰋𐰃𐰼:𐰽𐰉:𐰚𐰇𐰼𐰢𐱅𐰢:𐱅𐰃𐰠:𐰸𐰆𐰺𐰢𐰆:𐰣𐰣𐰚𐰇𐰼:𐰽𐰉𐰣𐰀:𐰃𐰘𐰠𐰚:𐰋𐰃𐰠𐰢𐰔:𐱅𐰼𐰾𐰤𐰀:𐰼𐰾𐰼:𐰃𐰘𐰠𐰚:𐰋𐰃𐰠𐰼:𐱅𐰼:𐰨𐰴:𐰉𐰆:𐰽𐰉𐰞𐰺:𐰘𐰭𐰃:𐱅𐰇𐰼𐰜𐰲𐰀:𐰽𐰭𐰺𐰢:𐰉𐰆:𐰭𐰞𐰢𐰑𐰀:𐰾𐰚𐰃:𐱅𐰇𐰼𐰜𐰲𐰀:𐰽𐰉𐰞𐰺:𐰉𐰺:𐰍𐰆
YanıtlaSilNankör'ün doğrudan karşılığı KökTürk ve Uygur üsüklü eserlerde ve Divan-ı Luğat it-Türk'te geçmemiş. Ama minnetsiz: basıgsız, unçsuz. teşekkürsüz: utlısız kullanabilirsiniz.
SilBört ile bürt arasındaki fark nedir? börttüm/bürttüm âşık olmağa eşdeğer midir? Bört/bürt doğrudan his midir?
YanıtlaSilTürkçe-eski Türkçe sözlük yok mu?
YanıtlaSilBu yazılım iki yönlü arama yapıyor, eskiden yeniye ve yeniden eskiye.
SilGöktürkçe sözlük çıkarmayı düşünür müsünüz? Alıcısı çok olabilir.
YanıtlaSilSitede Android ve web tabanlısı var.
Sil"Orhun yazıtlarında orman sözü geçmez yış orman demek değildir" sayın Kazım Mirşan.
YanıtlaSilHocam "Belinay" isminin doğru yazılışı nasıl olmalıdır? Belin kelimesi güzellik anlamlarına gelir araştırdığım kadarıyla. Fakat buradan bakınca korku anlamına gelen 𐰭 ile yazılan bir versiyonu var. O zaman Belin sözcüğündeki n 𐰭 değil 𐰤 olmalı değil mi? Veya Belin yazarkenki e veya i, 𐰅 anlamına gelme ihtimali var mıdır? Yani toparlayacak olursak Belinay ismi şunlardan hangisi gibi yazılmalıdır?: 𐰋𐰠𐰤𐰖 ⸱ 𐰋𐰠𐰭𐰖 ⸱ 𐰋𐰅𐰠𐰤𐰖 ⸱ 𐰋𐰃𐰠𐰤𐰖
YanıtlaSilKökTürkler ve eski Uygurlar döneminde ( 6. -9. yy) "beliŋ" sözcüğü "korku" anlamına gelir. Buradaki e açıktır, ŋ de artdamaksıldır. DLT'te de (1072)
Silbeliŋ = düşman gelmesi yüzünden halka düşen ürküntü ve korku,
beliŋçi = çok korkak, çok ürkek
beliŋlemek = korku ile uykusundan s ıçramak, hayvan habersizce bir şeyden korkup sıçrayarak ürkmek
olarak geçer. Bu beliŋ = 𐰋𐰠𐰭 olarak yazılır. Beliŋay = 𐰋𐰠𐰭𐰖 olur.
Hocam fakat ismin etimolojilerine baktığımda "Eski Türk toplumlarının inanışlarında gökyüzü ve gökyüzü cisimleri, kutsal kabul edilmekteydi. Özellikle ayın geceleri yeryüzünü aydınlatması, kutsal bir ışık ile açıklanırdı. Belinay ismi, bu kutsal durumu kasteden bir sözcüktür. Geceleri insanların yolunu aydınlatan ay ışığının, su üzerine yansıması, ismin anlamıdır." gibi metinlere ulaşıyorum. Üstelik bir kız ismine bu anlamlar verilmesi mantık açısından anlamsız kılıyor. Ama Eski Uygurlar ve KökTürkler dönemine gidersek bu veriler yetersiz kalabilir gibi. Daha çok mitolojik bir terim. Biraz belirsiz olduğundan (eğer farklı bir düşünceniz bulunuyorsa söyleyebilirsiniz hocam) bunu direkten ince N (n1 , 𐰤) ile mi yazmalıyız hocam?
SilBen mitolojik bir terim olduğuna emin değilim. Adın etimolojisine veya anlamına nereden bakıyorsunuz? İnternet sitesi mi? Türk Mitolojisi'ndeki en güvenilir kaynak:
SilProf. Dr. Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (2 cild), Türk Tarih Kurumu, 1993, Ankara (1280 sayfa).
2. cilddeki 16. bölüm Ay ile ilgilidir. Tüm kitabı tarattım, Belin diye bir sözcük geçmiyor.
Akademik olmayan yazılara, internet sitelerine itibar etmeyin.
Kızım doğduğunda 4 ay ona ad aradım. İnternet sitelerinde Türkçe diye önerilen adlar ne Türkçe idi, ne de anlamları doğruydu. Kaynaklarım KökTürkçe sözlük, Eski Uygurca sözlük ve DLT idi. Mitolojik bir ad arasaydım Ögel'in kitabını da tarardım.
Yine de olan olmuş, ad verilmişse ince n ile yazmak gerekir: Belinay = 𐰋𐰠𐰤𐰖
Anladım hocam, teşekkür ederim bilgiler için. Adı vermemiştim henüz. Önerilerinize bir bakacağım.
SilDeğerli hocam bu tür sözlükleri hazırlamak için hangi tür yazılım/araç kullanmak gerekli? Meslek sırrı olarak söylemeye de bilirsiniz. Allah kut versin.
YanıtlaSilBizde sır yok. Sır gözüyle baksak üniversitede hocalık yapamayız. Web tabanlı yazılımları HTML+JavaScript ile, Android tabanlı yazılımları Android Studio'da Java platformunda kodluyoruz.
SilSağolun hocam. Bir gün yazılımda gelişirsem bir eski Türkçe sözlüğü alır hazırlarım Allah göstersin.
SilEmeklerinize sağlık.
Hocam keşke adam akıllı biri çıksa da şu kökleri tüm eklerle maksimum sayıda sözcük türetse.
YanıtlaSilSeç-'in yanında adru-, ödür-, talula- gibi farklı nüanslı sözcükler var. Hepsini o kadar fazla varyantta yapabilirsin ki.
Yalnızca seçmek üstünden deneyelim:
Seçiş
Seçsimek
Seçigsemek
Seçgi
Seçig
Seçik
Seçim
Seçmek/Seçme
Seçiglig
Seçiklig
Seçişlig
Seçimlig
Seçinmek (kendi etken olan dönüşlü eylem)
Seçilmek
Seçiliş
Seçilgi
Seçiniş
Seçgen
Seçingen
Daha birçok ek olabilir ve varyant üretebiliriz. Ayrıca her sözcüğe verebileceğimiz bir sürü nüans olabilir(dilde bir sözcüğün bağlama göre anlam değiştirmesi çok normaldir, bir tek bizimkiler korkuyor bundan nedense)
Hocam bazıları esen sözcüğü âsândan alıntı diyor. Kafam karıştı. Âsân rahat, esen anlamına da geliyor etimolojik olarak. Alıntı sözcük kullanmayı sevmiyorum, ihtimali de beni geriyor.
YanıtlaSilHocam esen, esengü, esenlük yerine oŋ ve oŋluk kullansam olur mu? oŋal-, oŋalt-, oŋar- sözcüklerinde oŋ sağlık anlamında. Eee oŋay da âsân anlamında. Günümüz orta asyasında doğru anlamı da var.
Kısaca Oğuzcada sağ ile kurulam tüm tümceleri Göktürkçe oŋ ile yazsam olur mu hocam?
Esen asan'dan gelmiyor.
YanıtlaSilOŋ ile yazsaŋız olur.
Hocam maaş sözcüğü için yal demişsiniz, yal günümüzde köpek yemi demek. O gün maaş demektir de, şimdi köpek yemi demek.
YanıtlaSilkeçinmeklük desem olur mu?
Eski Uygur Türkçesinde yal : maaş ücret demek. Günümüzdeki yal'ın bununla ilgisi yok.
SilPeki hocam iaşe etmek için hangi fiili kullanabilirim?
Silbarıntur-
SilHocam bugün Türkiye Türkçesi olan -sal ekinin eski Türkçesi nedir? -ıl diyeceğim, ancak eski işlevi de o mu? Ya da -luk mu?
YanıtlaSilÖrnek tümceler:
Bu devletsel konular
Toplumsal konulardır bunlar
Küresel savaşlar sürmektedir
Karasal iklimdir bu.
Uluslararasısal işlerdir bunlar.
Bu beş tümceyi çevrilebilir misiniz zahmet olmasa?
-sel/sal a karşılık bir ek yok. Eskiden devlet konu(su), kara iklim(i) şeklinde söylenirdi. Zaten devletsel konular, devlet konuları'ndan çok da uzak değil anlam olarak.
SilSağolun hocam.
SilAncak "ilgili olma" anlamı için -luk olur mu?
-î🇸🇦 / -ic🇺🇸 / -al🇫🇷
Bu ortak anlamlı eklerin karşılığı -luk olur mu hocam?
Devletî : İllük
Umumî : Kamagluk
Ulvî : Bedüklük
tam olmayabilir ama +dem eki direk sal'a karşılık geliyor
Siltenri = tenridem = tanrısal
Bazen nispet dışında sal eki yakın manada kelimeler türetir
Duygu - Duygusal
Burada nispetliğin dışında farklı bir kelime türetmiş ve o da dem ekinde var
er - erdem
Bu yüzden eğer yeni icatlar veya tıp terimlerini türkçeye entegre ederken dem dam eki birebir sal ekini karşılar, şahsi fikrim
Hocam patğamwar kelimesi unutulup daha sonra farça üzerinden geri mi aldık? Farsça ile Sanskritçe aynı dil ailesine mensuplar ve biz sanskritçede bu kelimeyi alıp unutup daha sonra farsçadan aldık? Doğru mu?
Silhttps://tamga.ktu.edu.tr/2020/09/islamla-ilgili-eski-turkce-sozcukler.html
SilÇok haklısınız, öyle oldu. Unuttuğumuz dönemde yalavaç/savçı kullandık.
-lXk eki günümüzdeki -iyet eki için de kullanılabilir (Haysiyet: At agırlık, Cumhûriyet: Alku adaşlık gibi) , -î/sel/sal eki için de kullanılabilir (Ulusal, Millî: Köklik). Yani sözcüğüne göre değişebilir.
SilHocam "Alku adaşlık" türetiminizin etimolojisini azıcık açabilir misiniz?
Silcumhur : alku adaş , -iyet : -lık
SilHocam lise öğrencisiyim.
YanıtlaSilKitap ve defterlerimin üstüne ad-soyad, şube ve sınıf yazan kağıt yapıştırıcam. Ancak ad-soyad, şube ve sınıfı yazarken latin alfabeli modern Türkçe yanına "/" koyup Göktürk Türkçesiyle Göktürk alfabelisini yazmak istiyorum.
Ad ve soyadın Göktürkçesi ve Göktürk alfabesiyle yazılışı nedir? Adda eskiden ilk hece uzun olduğundan ad sözcüğü 𐰀𐱃 mı olur?
Peki sınıf ve şube sözleri için Göktürkçesi ve Göktürk alfabesiyle yazılışı nedir?
Dediğin gibi "ad" daki a uzun ünlüdür ve a'nın yazılması lazım ama Yollug Tigin bazen yazmamış (Örn: Törük budun atı küsi yok bolmazun tiyin...). Ama ben olsam, uzun ünlü olduğu için a'yı yazarım. Dolayısıyla
SilAd = At = 𐰀𐱃
Eskiden soyad diye bir kavram yoktu. Ama illâ bir şey kullanmak istiyorsan soy = oguş
Soyad = Oguş At = 𐰆𐰍𐱁𐰀𐱃
Sınıf, şube kavramları eski Türkçede yok. Ama
Sınıf (bölük) = Bölüg = 𐰋𐰇𐰠𐰏
Şube (parça, kısm) = Yartan = 𐰖𐰺𐱃𐰣
kullanabilirsin.
Sağolunuz hocam.
SilDeğerli hocam, konum bildiren "-lı" eki eskiden nasıldı?
YanıtlaSilBahsettiğim ek:
Almanya+lı
İstanbul+lu
Asya+lı
Dünya+lı
Merhaba, Orhun Türkçesinde hep bodunun adıyla seslenme olmuştur. Bu şekilde -lı şeklinde bir kullanım olmadı. Ya Alman veya Alman bodun gibi. İlla zorlama yapmak gerekirse, İstanbul ilinte (İstanbul vatanından), Asya ilinte = Asya bodun, Yirtinçü (dünya) bodun = Yirtinçü ilinte şeklinde bir kullanım olabilir.
SilSağolun hocam.
SilHocam eski Türkçede kavramlar daha çok ayrı sözcükleri birleştirmek yerine niteleyerek mi oluyordu?
YanıtlaSilBitig yazınca karşımıza çıkan kavramlardan yola çıkarak bu sonuca vardım.
Çünkü sözcük birleştirmek ile iki ayrı sözcüğün birbirini nitelemesi ayrı şeyler gibi geliyor bana, he yanlış düşünüyor da olabilirim.
An bitig
Ötüg bitig
vb
Arasında boşluklu vermişsiniz. Orijinal yazılarda da böyle mi? Genelde sözcük birleştirmeli kavram türetmelerinde böyle mi oluyor?
Metinlerde bazen birleşik, bazen ayrı yazılmıştır. Ama gerçekte iki sözcüktür. Bilge Kagan da bazen bitişik yazılmıştır. "Üzetengri basmasar, asrayir telinmeser ..." diye devam eden meşhur cümlede üze ve Tengri birleşik, asra ve yir birleşik yazılmıştır, ama ayrı sözcüklerdir.
Sil