Son çizelgede Kapalı E için iki tamga var. Farkı nedir? Orkun yazısında İ I sesleri ve tamgaları var mıdır? Varsalar sözü geçen kapalı E sesi ve tamgasından ayrı mıdırlar? A E sesleri ve tamgaları Orkun yazısında aynı mıdır?
Orhun yazıtlarında kapalı e için özel bir üsük yoktu, i ile yazarlardı (sağdaki). Kırgızların Yenisey yazıtlarında ise kapalı e için özel bir üsük vardı (soldaki).
Kapalı e Türkçe bir ses. Halbuki Azerbaycan Türkleri aşk gibi Arapça bir sözcüğün ilk harfini de kapalı e ile yazıyor okuyorlar, böyle nice yabancı sözcükte kapalı e kullanıyorlar. Ben Anadolu Türkçesindeki ağza bakıyorum, eski Türkçede olup Anadolu Türkçesinde de kapalı söylenen, Orhun yazıtlarında 𐰃 ile yazılan, Osmanlı Türkçesindeve DLT'de ی ile yazılan sözcükleri son 30 yılda taradım, buldum ve yukarıdaki listeyi hazırladım. Elbette daha çok sözcük var. Ben sadece "günümüzde de kullanılan" sözcükleri listeledim. Günümüzde kullanılmayıp kapalı e içeren nice sözcük var. Bu listeyi hazırlamamın sebebi günlük şeyleri yazarken kapalı e'ye uyarak yazmak idi. Aynı şekilde artdamaksıl n için de liste hazırladım (1994'ten bu ayna)
Kiril açık e - ə olmalıdır. Bu kısa açık e sesi günümüz Türk dillerinin hepsinde yok. Olanlar: Türkiye ve Azerbaycan Türkçesi, Özbekçe, Yeni Uygurca, Tatarca, Başkurtça vb. Olmayanlar: Türkmence, Kırgızca, Kazakça, Sibirya ve Altay Türk dilleri. Kısa açık e alıntı kelimelerde Türkmence ve Kazakçada denk geliyor ama nadir. Türk kökenli sözlerde kısa açık e Türkmencede yoktur. Bu meseleyi çok düşündüm, devlete yakın, saraya yakın ahalinin dilinde kısa açık e sesi var ama göçebe yaşayan ahalide yok. Mesela ben Türkmen'im, bizde uzun ünlüler en iyi şekilde korunmuş. Ama kısa açık e sesi bizde yok sayılır. Eski Türkçede de bu farkların olduğunu düşünüyorum. Ama Türkmencede açık uzun e var, o da eski Türkçedeki uzun kapalı e'dir. Işleriňizde üstünlikler dileýärin Togrul beg.
ä = e . ä'yı saymayın. Kapalı e ile 9, bir de ilk hecelerdeki uzun ünlülerimiz vardı: https://tamga.ktu.edu.tr/2016/04/kokturkcede-birincil-uzun-ululer.html
Bilgilendirme için teşekkürler hocam
YanıtlaSilTeşekkürler hocdm
YanıtlaSilBen teşekkür éderim.
SilÇox yaxşı belə bir alfabe lazım türk cümhuriyyətlər üçün
YanıtlaSilBize belə alfabe lazım türk cümhuriyyətləri üçün
YanıtlaSilKesinlikle, kimi yerlerde bunu kullandım ben. :)
SilArtık,bundan sonra,kapalı e ve nazal n'yi sıklıkla kullanacağım.Teşekkür ederim hocam.Bu arada,Kapalı e'ye biraz daha yoğunlaşsak olur mu acabâ?
YanıtlaSilYoğunlaştık zaten.
SilSon çizelgede Kapalı E için iki tamga var. Farkı nedir?
YanıtlaSilOrkun yazısında İ I sesleri ve tamgaları var mıdır? Varsalar sözü geçen kapalı E sesi ve tamgasından ayrı mıdırlar?
A E sesleri ve tamgaları Orkun yazısında aynı mıdır?
Orhun yazıtlarında kapalı e için özel bir üsük yoktu, i ile yazarlardı (sağdaki). Kırgızların Yenisey yazıtlarında ise kapalı e için özel bir üsük vardı (soldaki).
SilHocam, kelimlerin doğrusu hangisi? Yiyü - yėyü, tiyin - tėyin?
Silyėyü, tėyin
SilÇok sağolun...
YanıtlaSilAyrıca, yazıtlarda kapalı e yerine i yazılıyor. Harfin ė mi yoksa i mi olduğunu anlamak için bir yönteminiz var mı?
YanıtlaSilKapalı e Türkçe bir ses. Halbuki Azerbaycan Türkleri aşk gibi Arapça bir sözcüğün ilk harfini de kapalı e ile yazıyor okuyorlar, böyle nice yabancı sözcükte kapalı e kullanıyorlar. Ben Anadolu Türkçesindeki ağza bakıyorum, eski Türkçede olup Anadolu Türkçesinde de kapalı söylenen, Orhun yazıtlarında 𐰃 ile yazılan, Osmanlı Türkçesindeve DLT'de ی ile yazılan sözcükleri son 30 yılda taradım, buldum ve yukarıdaki listeyi hazırladım. Elbette daha çok sözcük var. Ben sadece "günümüzde de kullanılan" sözcükleri listeledim. Günümüzde kullanılmayıp kapalı e içeren nice sözcük var. Bu listeyi hazırlamamın sebebi günlük şeyleri yazarken kapalı e'ye uyarak yazmak idi. Aynı şekilde artdamaksıl n için de liste hazırladım (1994'ten bu ayna)
SilBence sizden güzel tarihi romanlar çıkabilir.
YanıtlaSilKiril açık e - ə olmalıdır. Bu kısa açık e sesi günümüz Türk dillerinin hepsinde yok. Olanlar: Türkiye ve Azerbaycan Türkçesi, Özbekçe, Yeni Uygurca, Tatarca, Başkurtça vb. Olmayanlar: Türkmence, Kırgızca, Kazakça, Sibirya ve Altay Türk dilleri. Kısa açık e alıntı kelimelerde Türkmence ve Kazakçada denk geliyor ama nadir. Türk kökenli sözlerde kısa açık e Türkmencede yoktur. Bu meseleyi çok düşündüm, devlete yakın, saraya yakın ahalinin dilinde kısa açık e sesi var ama göçebe yaşayan ahalide yok. Mesela ben Türkmen'im, bizde uzun ünlüler en iyi şekilde korunmuş. Ama kısa açık e sesi bizde yok sayılır. Eski Türkçede de bu farkların olduğunu düşünüyorum. Ama Türkmencede açık uzun e var, o da eski Türkçedeki uzun kapalı e'dir. Işleriňizde üstünlikler dileýärin Togrul beg.
YanıtlaSilHocam ė harfinin IPA'de gösterilişi nedir?
YanıtlaSilIPA'daki tüm üŋlüleri diŋledim. Eŋ yakın sesi ɪ (U+026A) vėrdi. Kapalı ė, matriste öŋe yakın - kapalıya yakın noktasında. ɪ de tam bu noktada zaten.
SilTeşekkür ederim.
SilYani 8 ünlünün üstüne, ä üstüne bir de bu da vardı? Aslında 10 ünlüye sahibdik yani?
YanıtlaSilä = e . ä'yı saymayın. Kapalı e ile 9, bir de ilk hecelerdeki uzun ünlülerimiz vardı: https://tamga.ktu.edu.tr/2016/04/kokturkcede-birincil-uzun-ululer.html
Sil